یکی از نمایندگان کشور عزیزمان ایران در مجلس در بیانات اخیرش در مورد خروج چشمگیر سرمایه از کشور باعث تعجب همگان شد. در یک چارچوب نظری، چندین علت کلیدی جهت خروج
چه شد که قیمت دلار به صورت ناگهانی اوج گرفت؟
عبارات مهم : ایران
المانیتور نوشت: یکی از نمایندگان کشور عزیزمان ایران در مجلس در بیانات اخیرش در مورد خروج چشمگیر سرمایه از کشور باعث تعجب همگان شد. محمد رضا پورابراهیمی مدیر کمیسیون اقتصادی مجلس در اظهاراتی در مورد نوسان تبادل خارجی در ماه مارس اظهار داشت که ۳۰ میلیارد دلار از پایتخت در طی ماه های آخر سال گذشته از کشور عزیزمان ایران خارج شده است است.
به گزارش گزینش ، در ادامه این مقاله آمده است: جهت ارزیابی و بررسی چنین پدیده ای مورد نیاز است که پارامترهایی که منجر به خروج سرمایه و تاثیرات آن بر اقتصاد کشور عزیزمان ایران می شود را مورد بررسی قرار داد. در یک چارچوب نظری، چندین علت کلیدی جهت خروج سرمایه از اقتصادهای ملی وجود دارد: عدم تعادل قیمت ارز، بی ثباتی سیاسی و اقتصادی، کاستی های سیاست عمومی در حفظ و حمایت از سرمایه گذاری، کسری حساب های مالی و فساد و بدهی های عظیم خارجی.
چه شد که قیمت دلار به صورت ناگهانی اوج گرفت؟
به استثنای بدهی های خارجی، اوضاع فعلی اقتصاد کشور عزیزمان ایران همه موارد فوق را صدق می کند. این عوامل به طور خاص بی ثباتی سیاسی و فساد می تواند زمینه بازیگران اقتصادی را جهت خروج سرمایه هایشان از کشور جنبش کند. با این وجود ضرورت دارد که با دقت تمام این روندهای خروج سرمایه از کشور عزیزمان ایران را طبقه بندی کنیم. اگر چه خروج ۳۰ میلیارد دلار سرمایه نمی تواند از اطلاعات رسمی شناسایی کرد ولی می توان با یک الگوی کلی در بانک مرکزی در مورد کسری های حساب خالص سرمایه آن را شناسایی کرد.
بر طبق داده های بانک مرکزی کشور عزیزمان ایران در سال ۱۳۹۵ ( سال آخر ۲۰ مارس ۲۰۱۷) یک کسری حساب خالص سرمایه ۱۸ میلیارد دلاری و همچنین در شش ماه اول سال ۱۳۹۶ یک کسری ۶٫۳ میلیارددلاری وجود دارد. این آمار با توجه به سال های گذشته، موازنه حساب سرمایه خالص این کشور مثبت بوده هست. به این ترتیب به نظر می رسد بعد از اجرای برنامه جامع اقدام یکسان در ژانویه ۲۰۱۶م. جریان سرمایه مسیر اشتباهی را طی کرده هست. ولی چرا؟
یکی از نمایندگان کشور عزیزمان ایران در مجلس در بیانات اخیرش در مورد خروج چشمگیر سرمایه از کشور باعث تعجب همگان شد. در یک چارچوب نظری، چندین علت کلیدی جهت خروج
نخستین واقعیت در مورد مسئله شفافیت در مورد آمار های گذشته و حال هست. این مسئله ثابت شده است که آمارهای گذشته و حال ، بعضی از واقعیت های مربوط به جنبه های پنهان ( سایه ای) اقتصاد کشور عزیزمان ایران را منعکس نمی کند.
در واقع بر طبق گزارش یک روزنامه، در طول دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد ( ۲۰۰۵-۲۰۱۳) ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد دلار پول کثیف از کشور خارج شد. بعضی از این وجوه از جمله مورد اختلاس ۳ میلیارد دلاری بانک ملی بسیار عمومی هست. تمام این نشانه ی فوق از خروج سرمایه از طریق عملکرد فساد در قالب قاچاق، تحریم ها، فساد اداری و مالی در کشور عزیزمان ایران نشئت گرفته هست. اگر چه سنجش میزان واقعی خروج سرمایه از کشور عزیزمان ایران خیلی سخت است ولی در بسیاری موارد جریان سرمایه در قالب اشکال دیگر مانند طلا جریان دارد.
یکی دیگر از جنبه های مهم جهت فهم مکانیسم و میزان جریان سرمایه رجوع به خروج سرمایه در درون سیستم حواله موجود در کشور عزیزمان ایران هست. این سیستم به وسیله دفاتر ارز خارجی مورد استفاده قرار می گیرد. سیستم حواله یک سیستم مطمئنی است که به جریان موازی بودجه ( وجوه) متکی هست. در اصل زمانی که یک تراکنش از طریق سیستم حواله اتفاق می افتد در ابتدا هیچ پولی از مرزهای کشور خارج نمی شود. این بدان معنی است که در بعضی مواقع در این روند، سرمایه جهت اصلاح موازنه پرداخت از کشور خارج شود.
چه شد که قیمت دلار به صورت ناگهانی اوج گرفت؟
تحریم های گذشته بر ایران، سیستم حواله را به عنوان بستر مهم برای تراکنش تبدیل کرده هست. یکی از واقعیاتی که ضرورت دارد در نوسانات فعلی بازار ارز مورد توجه قرار بگیرد همین سیستم حواله هست. جهت نمونه اسحاق جهانگیری معاون اول مدیر جمهور اظهار داشت: « در دوران دولت گذشته در طی ۱۸ ماه حدود ۲۲ میلیارد تومان از اقتصاد کشور عزیزمان ایران به بهانه فروش ارز در دوبی و استانبول جهت کنترل قیمت تبادل داخلی خارج شده است است.» حرکت سرمایه در دو جهت اتفاق می افتد و آن ها نه سرمایه خارجی هستند نه خروج سرمایه. بلکه زیاد آن ها به عنوان موازنه اعتبار و بدهی از دفاتر ارز خارجی در وقت باقی مانده هست. بدیهی است که دولت حسن روحانی امیدوار بود که عادی سازی روابط بانکی می تواند جریان مالی تراکنش ها را زیاد شفاف کند و همچنین نیاز جهت عملیات گسترده دفاتر ارز خارجی را کم کردن دهد. با این وجود محدودیت های مدام در بخشهای بانکی و محدودیت های داخلی و خارجی و همچنین سیستم های نظام قیمت تبادل ارز دو نرخی ضعیف، تعامل اقتصاد کشور عزیزمان ایران را با بخش مالی جهانی در یک ساختار خیلی مبهم و پیچیده تبدیل کرده هست.
علاوه بر ساختار مبهم ضرورت دارد به دلائل دیگر هم توجه کرد که آیا در مقطع فعلی بایگران اقتصادی در کشور عزیزمان ایران میل به زیادی به خروج سرمایه های خود به خارج از کشور دارند؟ واضح ترین پاسخ عدم قطعیت سیاسی و اقتصادی به علت عدم آینده نگری پذیری داخلی و خارجی هست. در همین وقت بعضی از بازرگانان و تاجران تصمیم می گیرند که مقداری از پول خود را از کشور عزیزمان ایران جهت تسهیل واردات در آینده از کشور عزیزمان ایران خارج کنند. علت دیگر این واقعیت است که بسیاری با خروج سرمایه درصدد موازنه بخشی به بدهی های قدیمی خود هستند که در طول سال های تحریم انباشته شده هست. شهروندان شخصی هم به این عدم موازنه بسیار کمک می کنند. بنابراین بدیهی است که نگرانی نسبت به توسعه اقتصادی آینده و میل به به سرمایه گذاری منجر می شود شهروندان به دنبال فرصت های سرمایه گذاری در خارج از کشور باشند. این روند فوق میل به خانوادهای طبقه میانگین را به خروج از کشور ترجیحا در کشورهای غربی را تقویت می کند. اگر چه انگیره خروج سرمایه متفاوت است ولی در اقتصاد کشور عزیزمان ایران پدیده ای مضر هست.
یکی از نمایندگان کشور عزیزمان ایران در مجلس در بیانات اخیرش در مورد خروج چشمگیر سرمایه از کشور باعث تعجب همگان شد. در یک چارچوب نظری، چندین علت کلیدی جهت خروج
عباس هوشی اقتصاددان؛ سلطه بخش های دولتی و نیمه دولتی و محدودیت سرمایه گذاری بخش خصوصی را علت مهم خروج سرمایه از کشور دانسته هست. بر طبق نظر علی الله همدانی مشاور انجمن صنایع غذایی یکی از دلائل جهت رها شدن خروج سرمایه فضای اشتغال ضعیف است که شرکت ها را به شرکت رفاه تبدیل کرده است نه شرکت های سودآور.
در نتیجه کشور عزیزمان ایران نیاز دارد به یک تلاش هماهنگ جهت اصلاح فضای تجارت از طریق تک نرخی کردن ارز به عنوان گام مهم جهت کم کردن فساد و برخورد با ارزهای خارجی. در حالی که در ۹ آوریل اعلام شد که قیمت ارز تک نرخی می شود این یکی از نزدیک ترین دستورکارهای عمده جهت مقابله با فساد است. بنابراین آن ها نیازمند این هستند که جهت قیمت واحد پول سخت ایجاد کنند. در غیر این صورت یک بازار سیاه شکل می گیرد و منجر به نگرانی بازیگران اقتصادی می شود. هیچ شکی وجود ندارد که موازنه حساب سرمایه منفی برنامه های اقتصادی کشور عزیزمان ایران را تضعیف خواهد کرد. این کشور نیازمند سرمایه گذاری داخلی و خارجی است ولی اکنون خروج سرمایه را تجربه می کند. واقعیت غم انگیز دیگری که مطرح است وجود نیروهای سیاسی قدرتمندی است که با مدرنیزه سازی و توسعه کشور مخالف هستند. بنابراین آن ها علاقه مند به خروج سرمایه مالی و انسانی هستند.
چه شد که قیمت دلار به صورت ناگهانی اوج گرفت؟
واژه های کلیدی: ایران | خارجی | سیستم | اقتصاد | اقتصاد | اقتصادی | سرمایه گذاری | سرمایه گذاری
