وارثان ناخلف سیاست

عبارات مهم : سیاسی

بعد از ماجرای انتصاب های مدیران بازنشسته و به روی کارآمدن بعضی مدیران جوان ولی کم تجربه که موجب نگرانی فعالان سیاسی در کشور شده است بود حالا موضوعی تازه مطرح شده است است که زمینه نگرانی بسیاری را در هر دو جریان سیاسی به وجود آورده و آن وارثانی هستند که به عقیده بعضی نه تنها ریشه دار نیستند بلکه موفق شده است اند طی دهه های اخیر با زد و بندهای متفاوت خود را وارد عرصه سیاسی کشور کنند.

وارثان ناخلف سیاست

تقریبا سال است که نگرانی های متعددی در هر دو جریان سیاسی به وجود آمده که تا امروز ادامه و عواقب متعدد و البته ناگواری جهت آنها در عرصه سیاسی به همراه داشته هست. موضعی که می توان آن را وارثان ناخلف هر دو جریان سیاسی نامید. پدیده ای که تا امروز لطمه های بسیاری را به هر دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا وارد کرده هست. گاهی این تبعات ریزش نیروهای ارزشمند در جریان اصولگرا بوده یا آسیب های دهه ۸۰ را به اصلاح طلبان وارد کرده اند. با این حال همچنان این گروه ها در عرصه سیاست درحال فعالیت هستند و همچنان هیچ یک از طیف ها و تشکل های سیاسی موفق نشده اند آنها را از جریان های سیاسی جدا کنند و حتی بعضا تلاش ها و هشدارهای شخصیت های برجسته اصلاح طلب و اصولگرا نتوانسته است عرصه را بر این افراد تنگ کنند و همچنان به فعالیت های گسترده خود ادامه می دهند.

آنها تا حدی زمینه نگرانی فعالان باسابقه را فراهم کرده اند که مصطفی معین در توضیح این افراد می گوید:«به نظر من، یک سری عوامل در جامعه وجود دارد یا بهتر است بگویم به وجود آمده است که همه امور ازجمله آینده اصلاح طلبان را تحت تاثیر قرار می دهد؛ یکی، افول اخلاق در جامعه است که دیگر اصلاح طلب و اصولگرا نمی شناسد و حتی بعضی تا مرز معضلات عدیده اخلاقی در جامعه – ورای مرزبندی های سیاسی- پیش رفته اند؛ بنابراین در چنین شرایطی ممکن است معیارهای اصلاح طلبی که مدنظر هست، فقط در حد حرف باقی بماند. به عنوان مثال، آفتی به نام «رانت خواری» که امروز به جان جامعه افتاده، فراتر از مرزبندی اصولگرایی و اصلاح طلبی است.

بعد از ماجرای انتصاب های مدیران بازنشسته و به روی کارآمدن بعضی مدیران جوان ولی کم تجربه که موجب نگرانی فعالان سیاسی در کشور شده است بود حالا موضوعی تازه مطرح شد

البته او پیش تر هم راجع به این مسئله هشدار داده بود و مدتی قبل در یادداشتی تحت عنوان «اصلاح طلبی و اصولگرایی اصیل یا بدلی» که در اینترنت منتشر و تاکید کرده بود « در هر دو گرایش سیاسی، افراد اصیل و قلابی داریم؛ آنهایی که اصیل هستند، با هر گرایشی سیاسی، شایسته احترام هستند و وجودشان جهت باروری جامعه ضرورت دارد و اگر بدلی باشند که دیگر فرقی نمی کند در کدام جریان دسته بندی شوند؛ آنها جمعی منفعت طلب هستند که با آرزوی بزرگ های سیاسی- اجتماعی و فرهنگی ملت بیگانه اند.

البته حضور این اشخاص بدلی، بر سرانجام گروه های سیاسی تاثیرگذار هست، به خاص اینکه اگر این اشخاص بدلی فضای غالب جریان ها را در دست بگیرند، می توانند مخرب باشند. عامل دیگر این است که در کشور ما، شرایط مقبولی در مباحث فرهنگی، اجتماعی و… جاری نیست. در چنین شرایطی، طبیعی است که مسابقه سالمی در سطح جامعه شکل نگیرد. به عنوان نمونه انتخابات در شرایطی برگزار می شود که وقت های انتخاباتی یکسان نیست. فقط با فشار جامعه است که اصلاح طلبان می توانند تفوق پیدا کنند، اگر مردم سرخورده باشند و به صحنه نیایند، طبیعی است آینده روشنی را نیز نمی توان آینده نگری کرد.»

البته مصطفی معین نخستین یا آخرین نفری نیست که به این ماجرا اشاره کرده هست. مدتی قبل، بعد فوت ابراهیم یزدی بسیاری از فعالان سیاسی به عناوین متفاوت به این افراد اشاره کرده بودند اعتقاد بودند که این افراد موجب شده است اند که نسل اول انقلاب تا حدود زیادی منزوی شوند و آنها آزادانه به فعایل خود ادامه می دهند.

وارثان ناخلف سیاست

در همین خصوص مهدی مطهر نیا استاد دانشگاه و تحلیلگر پرسشها سیاسی در گفت وگو با «ابتکار» عنوان کرد: «هر جامعه ای فرازو نشیب های خود را دارد، دسته بندی های سیاسی در قالب جبهه ها احزاب و تشکل ها و گروه های گوناگونی شکل می گیرد که هرکدام یا بر شکاف های اجتماعی یا بر طبقات اجتماعی استوار شده است و از درون جامعه بر اساس یک عنوان مشخص یا منافع طبقه ای معین از درون می جوشند و به پیروی از باورهای خود در شیوه دفاع از طبقه یا عنوان مورد نظر خود جهت گیری های سیاسی خودرا در قالب آن باورها یا در مسیر دست یافتن به نشانه های تعیین شده است سیاسی خود در چارچوب این واژگان دنبال می کنند ولی این فرآیند طبیعی و خود جوش است.»

وی افزود: « با شکل گیری دموکراسی در کشورهای پیشرفته و قبول دموکراسی به عنوان عالی ترین شرح نزد اندیشمندان متفاوت جهان، در گستره جغرافیای بین المللی بسیاری از حکومت ها به واسطه فشار افکار عمومی تلاش داشتند خودرا دموکراتیک نشان دهند و شاخصه های دموکراسی را در آرایش شکلی خود حفظ کنند از این رو دو مقوله را مورد توجه قرار دادند، که در لایه های بیرونی بروز بیشتری دارند و نشانه هایی از دموکراسی است.»

بعد از ماجرای انتصاب های مدیران بازنشسته و به روی کارآمدن بعضی مدیران جوان ولی کم تجربه که موجب نگرانی فعالان سیاسی در کشور شده است بود حالا موضوعی تازه مطرح شد

به عقیده مطهرنیا این افراد طی سال هایی که از ورودشان به عرصه سیاسی می گذرد تلاش کردند در یک حرکت بررسی شده است بر انتخابات تاکید کنند تا بتوانند انتخابات را مدیریت کنند و به دنبال ساخت احزاب دست ساخته و حکومت پرورده هستند. او می گوید: «کسانیکه خواهان مسیر کم هزینه جهت قدرت هستند به جای آنکه به یک عنوان مشخص و به نمایندگی پایگاهی معین از طبقات موجود جامعه روی می آورند که بیش از هرچیز به دست یابی آنها به قدرت کمک می کند، تلاش می کنند خود را به باندهای لابی وصل کنند تا بتوانند مسیر کوتاهی را جهت رسیدن به قدرت طی کنند و جهت رسیدن به قدرت و طی کردن این مسیر از هیچ اقدامی فروگذار نیستند.

بنابراین ریشه فسادهای حزبی و رادیکالیسم خشن و بد اخلاقی های سیاسی در قالب خشونت های کلان سیاسی از همانجا بروز پیدا می کنند.» ولی با توجه به صحبت های مطهرنیا این ماجرا دوطرف سکه هست. وجود چنین گروه های در فضای سیاسی کشور پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدت دارد که قاعدتا کوتاه مدت موجب می شود که شرایط جهت فعالان ریشه دار که ارادت قلبی و عملی به تفکرات سیاسی متبوع خود دارند، نامناسب شود و در بلند مدت لطمه هایی هم به عالم سیاست در کشور می زنند. آسیب هایی که مطهرنیا به عنوان یک آینده پژوه راجع به آنها اعتقاد است:« وارث های ناخلف هر جریان باعث فروریزش یک نظام سیاسی از درون می شوند، به خاص در کشورهای در حال توسعه که مهم ترین فساد آنها فساد سیاسی است.

وارثان ناخلف سیاست

این افراد به علت اینکه بستر حرکت های سیاسی بستر رسوب آفرینی شده است است ، رسوبات موجود زدوده نشده هست، برخوردها نه براساس منافع ملی بلکه براساس منافع فردی و جناح ها شکل گرفته است و در این میان به علت این بستر ناسالم سیاسی اصول و ارزش های سیاسی جای خود را به اصول و ارزش های فریب محورانه داده است.» وی تصریح کرد:« به این ترتیب کسانی که از ارزش و لیاقت برخوردار نبوده اند به واسطه وجود شاخصه های متفاوت اخلاقی در حضور موثر در این بستر ناسالم توانسته اند باتوجه به الگوی ریاضی منفی در منفی به یک نتیجه مثبت برسند.»

اما گویا تبعات حضور این افراد به همین موارد مختص نمی شود و این ماجرا از عرض و طول بیشتری برخوردار است و ادامه حضور این افراد می تواند ماجرا را پیچیده تر کند. لیکن جدا از تاثیرات بیرونی که این افراد در بر عرصه سیاسی ایجاد می کند بخش دیگر آسیب ها به داخل جریان های سیاسی برمی گردد. آسیب هایی که بنا بر گفته مطهرنیا موجب می شود افراد شایسته به حاشیه رانده می شوند و سرکوب می شوند و با انزوای افراد شایسته باعث گسترش حضور افراد ناسالم می شود و افراد و وارثان سالم هرجریان دیگر توان پرداخت هزینه هایی که افراد ناخلف به وجود می آورند نخواهند داشت و در آینده زمینه های تنش های پرهزینه جهت هردو جریان فراهم می شود و در مجموع ساختار جامعه دچار انحلال افراد کارآمد و پرورش افراد ناکارآمد می شود.

با تمام این تفاسیر در چنین شرایطی سیاست در کشوری مانند کشور عزیزمان ایران که به عنوان سرشاخه مهم تمامی پرسشها موجود در کشور از جمله اقتصاد، فرهنگ و هنر و… هست، می تواند آسیب های جبران ناپذیری در ابعاد و حوزه های متفاوت ایجاد کند. ولی اینکه راه حل چنین معضلی چه می تواند باشد، موضوعی است که باید مورد بررسی قرار گیرد. هرچند بسیاری معتقدند که حضور احزاب قدرتمند و تقویت تحزب در کشور می تواند راه برون رفت از این بحران باشد ولی ماجرای تحزب هم در نوع خود معضل دیگری است که گویا نوش داروی معضل های دیگر هست. لیکن با وجود اینکه بیش از صد سال از تشکیل حزب در کشور عزیزمان ایران می گذرد و همچنان تمامی فعالان سیاسی معتقدند که باید تحزب در کشور را تقویت شود ولی همچنان نتوانسته اند شرایط را جهت فعالیت ساختارمند احزاب فراهم کنند.

موضوعی که تنها یک بخش آن به خارج از احزاب معطوف است و می توان گفت رویکرد دولت ها نسبت به احزاب موجب شده است است تا حدودی روند رو به جلوی آنها کند یا در بعضی برهه های زمانی متوقف شوند ولی بخش عمده مسئله به داخل تشکل ها و احزاب سیاسی باز می گردد. شاید موضوعی که پیش از تقویت تحزب باید در نظر گرفته شود این است که ابتدا تعریف مناسب جهت آن در نظر گرفته شود. لیکن گویا مسئله اساسی احزاب در کشور عزیزمان ایران عدم تعریف مناسب و واحد میان فعالان سیاسی است که نتوانسته اند تا امروز به یک جمع بندی دقیق برسند و فعالیت های خود را ساختارمند پیش ببرند. نتیجه آن تولد و استمرار حضور گروه هایی است که فارق از نظر سیاسی جهت حیات خود در مسند قدرت حاضر به انجام هرکاری هستند.

اخبار سیاسی – ابتکار

واژه های کلیدی: سیاسی | اصلاح طلب | اصلاح طلبان | اخبار سیاسی و اجتماعی