نگاهی به فیلم پل خواب؛ جنایت و مکافات منهای داستایوفسکی!

عبارات مهم : جنایت

پل خواب داستان شهاب پسر جوانی است که قصد ازدواج با نامزدش را دارد، ولی بعد از این که پول هایش از طریق کلاهبرداری از دست می رود، او جهت جبران بدهی اش به هر دری می زند تا این که…این فیلم را اکتای براهنی ساخته. پسر نویسنده مشهور ایرانی، رضا براهنی که در کانادا بزرگ شده است و به تحصیل پرداخته است و پل خواب نخستین ساخته سینمایی اش محسوب می شود.

پل خواب اقتباس آزادی است از داستان جنایت و مکافات نوشته یکی از مشهورترین نویسندگان تاریخ ادبیات فئودور داستایوفسکی؛ با این تفاوت که در جنایات و مکافات خواننده به آسانی توان این را می یابد که به ذهن شخصیت مهم داستان نفوذ کرده و از دریچه ذهن او به اتفاقات بنگرد و درواقع داستایوفسکی توانسته با تسلطی بی نظیر دنیایی قابل لمس و واقعی را جهت خواننده بسازد؛ ولی پل خواب با بی توجهی تمام به نقاط قوت اثر ادبی مورد اقتباسش تنها به نام اثر بسنده کرده است.

جنایت و مکافات منهای داستایوفسکی! , نگاهی به فیلم پل خواب

بگذارید این عنوان را از این زاویه ببینیم که در شرایطی که هنوز سینمای دنیا موفق نشده اقتباس معقولی از داستان جنایت و مکافات را بر پرده عریض سینما تجربه کند؛ براهنی در نخستین تجربه کارگردانی اش قصد داشته این قاعده را بشکند و اقتباسی آزاد را که محصول تفکر و کلیت جامعه ایرانی باشد، به سینما بیاورد تا ادای دینی به دنیای ادبیات داشته باشد، ولی به نظر می رسد تصمیم چندان معقولی نبوده هست. این را از شکست فیلم در تمام نقاط شباهتش به کتاب داستایوفسکی می بینیم…

فیلمساز جهت روایت داستان زندگی شهاب، دنیایی کاملا ویران را به تصویر می کشد که از هر نقطه آن پرسشها بر سر افراد خراب می شود. شراکتی که به کلاهبرداری و دزدی منجر می شود و از آن سو موانع جهت شروع زندگی یکسان زیاد کردن می باید تا فیلم در این دنیای بی رحم، شهاب را به سوی جنایتی سوق دهد که بعد از آن قرار است مکافات را تجربه کند. ولی هرچه زیاد در داستان پیش می رویم، متاسفانه فیلم درمانده تر از مقدمه اش می شود.

براهنی جهت رسیدن به نقطه اوج داستان راحت ترین راه ممکن را سپری می کند و شخصیت محوری داستان را در تقابل با معضلاتی که با آن گریبانگیر شده، درگیر موادمخدر و شیشه می کند تا بتواند از این طریق هر تصمیم نابخردانه ای را به آن متصل کند؛ تصمیمی که به تبعیت از شرایط جامعه ایرانی در این اقتباس آزاد گنجانده شده است تا شاید در این مکافات سرنوشت تلنگری به مخاطب خود بزند. ولی چنین تصمیمی در فیلم منجر به خلق موقعیت نمی شود و به نظر می رسد براهنی بعد از آن که جنایت در داستان رخ می دهد، توان قصه گویی اش را از دست داده و فیلم به سراشیبی سقوط می افتد.

در حقیقت فیلم آشکارا بعد از قتل، نمی داند که قصد دارد چه مسیری را جهت روایت داستان برگزیند. شهاب تحت تأثیر موادمخدر چنین اقدامی را انجام داده یا پرسشها اجتماعی که با آن گریبانگیر است یا حتی از فرط عصبانیت؟ پاسخ به این سه پرسش می تواند همه گزینه ها باشد، ولی همین گنگ بودن باعث شده است داستان دچار چندپارگی شود و حتی در انتهای فیلم نیز نتواند آنچه را که شرح داده، سرانجامی ببخشد. شخصیت های منفعل در پل خواب بسیار هستند.

از پدر راحت و فرهنگی شهاب که تنها قادر به ایجاد یک ظاهر شعاری در قصه است تا نامزد شهاب که کوچکترین تأثیری در پیشبرد داستان و گسترش دنیای شهاب ندارد، نمی توانند به صورت مستقل تعریف شخصیت در فیلم را معنا ببخشند، به همین جهت فیلم خیلی سریع ضرباهنگش را از دست می دهد و تماشاگر هم جهت تماشای داستان از رمق می افتد. در میان بازیگران فیلم ساعد سهیلی در نقش شهاب، گزینش چندان مناسبی به نظر نمی رسد. خشونت و کشمکش درونی شهاب نیازمند حضور بازیگری بود که بتواند از بعد ارایه آن در تصویر برآید، ولی ساعد سهیلی در ارایه چنین تصویری موفق نبوده است و تنها به بازگویی دیالوگ های نوشته شده است مبادرت می ورزد.

هومن سیدی هم که به نظر می رسد به طور مستقیم از سریال محبوب باعشق به این اثر انتقال یافته شده، بازی تکراری ای را از خود به نمایش گذاشته و آناهیتا افشار نیز فرصتی جهت درخشیدن نداشته.

روزنامه شهروند

پل خواب داستان شهاب پسر جوانی است که قصد ازدواج با نامزدش را دارد، ولی بعد از این که پول هایش از طریق کلاهبرداری از دست می رود، او جهت جبران بدهی اش به هر دری م

واژه های کلیدی: جنایت | ایرانی | ایرانی | داستان | اخبار فرهنگی و هنری