محسن تنابنده: کارمند زن جم، صدام نبوده که ما او را بشناسیم

عبارات مهم : سریال

محسن تنابنده نویسنده و بازیگر سریال پایتخت در گفت وگو با روزنامه فرهیختگان در مورد حواشی این سریال پرداخته هست. مشروح کامل این گفت وگو را در ادامه بخوانید:

سریال «پایتخت» در پنجمین فصل خود دچار حواشی زیادی شده است ، یکی از انتقاداتی که زیاد در اینترنت در مورد این سریال صورت گرفت، مطرح شدن مساله ازدواج در سنین پایین بود. پاسخ شما به عنوان طراح مهم و بازیگر نقش اول این سریال به این انتقادات چیست؟
نگرش من به مساله ازدواج کودکان این طور است که احساس می کنم بالاخره باید جایی این عنوان مطرح می شد تا بتوان به آسیب شناسی آن پرداخت. این مساله روشن شود که آیا بعضی بر این باورند ازدواج نباید در سنین پایین صورت بگیرد. ضمن اینکه اعتقاد دارم کار هنرمند رادیولوژی و سونوگرافی کردن هست؛ نه تجویز. به هر حال مساله ازدواج در سنین پایین یکی از معضلات اجتماعی ما به شمار می رود و جهت من هم موضوعی حساس است.

کما اینکه می بینیم در جامعه فعلی، به خصوص در شهرهای دیگر با این مساله موافقند و توجیه آنان هم این است که حالا اسمی روی دختر و پسر از سنین پایین گذاشته شود تا ببینند بعد چه پیش می آید؛ غافل از اینکه همین رسم و رسوم مثل شیرینی خوردن و اسم روی همدیگر گذاشتن می تواند تبعات ناخوشایندی داشته باشد. در عین حال نظر من نسبت به ازدواج این است که دختر و پسر باید در شرایطی به فکر ازدواج بیفتند که عقل رس شده است باشند و آگاهانه نسبت به این مساله مهم تصمیم گیری کنند؛

نه اینکه اطرافیان جهت آنها تصمیم بگیرند. ضمن اینکه اگر توجه کرده باشیم می بینیم امروز آمار طلاق در جامعه روز به روز در حال زیاد کردن هست. توصیه تاسف بار اینکه این آمار متعلق به آدم هایی است که آگاهانه ازدواج کرده اند ولی نتیجه مطلوبی از زندگی یکسان ارزش نگرفته اند. گذشته از اینها، مساله ای که راجع به پرسش شما می خواهم مطرح کنم این است که به محض اینکه یک سریال در تلویزیون ساخته می شود، شرایط و حواشی جهت آن پیش می آید که تلویزیون مجبور می شود بخش های بعدی آن سریال را سانسور کند.

به عنوان مثال، تلویزیون بعد از رویا رویی یک سریال با مردم به مجموعه ای از فیدبک ها می رسد که بر اساس این بازخوردها دچار نگرانی می شود و تصمیم می گیرد بخش های بعدی سریال پخش نشود. حرف من این است اینقدر دنبال آن نباشیم که سانسورمان کنند، به نظرم بعضی ها، زیاد از نهادها دنبال این عنوان هستند که سانسور شویم و این خوب نیست.

ما در «پایتخت» از ابتدای ساخت تا امروز با موضوعاتی مواجه هستیم که اگرچه گاهی در قالب فانتزی و اغراق شده است مطرح می شود، ولی اغلب آنها ما به ازای بیرونی دارند و نمونه های حقیقی اتفاقات و کاراکترها را به وضوح در جامعه دیده ایم. شاید یکی از دلایلی که مخاطب میل به دارد پنج فصل این سریال را با علاقه دنبال کند، در همین توصیه باشد که آن را به نوعی آینه ای از فضای امروز جامعه ایرانی می بیند. نظر شما چیست؟
درست هست، هر آنچه در پایتخت می بینیم به نوعی ریشه در حقیقت دارد. ما تلاش کر ده ایم در جریان ساخت این سریال، معضلات و ناهنجاری های اجتماعی را با بیان و نوع دیگری از جنس طنز و فانتزی و به قول شما به مدد اغراق به مردم منعکس کنیم. حالا بماند که شرایط در جامعه امروز به گونه ای شده است که بیان معضلات روز اجتماعی به زبان جدی هم به گوش کسی نمی رود و عملا می بینیم بسیاری از پرسشها جامعه حل نشده باقی می ماند. ضمن اینکه از وقت ساخت نخستین فصل سریال پایتخت، بازخوردهای مردمی را نسبت به این سریال دنبال می کردیم.

درواقع می توان گفت ما بعد از اقبال عمومی مردم، حاضر شده است ایم فصل های بعدی این سریال را بسازیم. واقعیت این است که سریال پایتخت فارغ از وابستگی به هر جناح ساخته شده است و دل در گرو توجه و مقبولیت مخاطبان دارد؛ مقبولیتی که فقط به مخاطبان درون مرزی محدود نمانده و خود من براساس سفرهایی که به کشورهای دیگر داشته ام می بینم امروز در اغلب منزل های ایرانیان خارج از کشور، دی وی دی هایی از بخش های متفاوت این سریال به چشم می خورد.

مستندات دقیق اینکه اقبال عمومی نسبت به این سریال بالاست را هم می توان از نمایش قسمت های متفاوت آن در شبکه های مجازی، به خصوص اینستاگرام مشاهده کرد.

سوال بعدی من راجع به رویکرد تلویزیون در سال های اخیر هست. اگر می بینیم پایتخت، امروز در کنار اقبال عمومی با موجی از انتقاداتی که ممکن است به هر اثر هنری وارد شود مواجه شده، تلویزیون خیلی پیش از این با هجمه گسترده ای از انتقادات و دل چرکینی ها از سوی بازیگران و صورت های معروف و مخاطبان مواجه بوده هست، به طوری که می دانیم بین مخاطب امروز و به روز جامعه و تلویزیون دیرگاهی است فاصله افتاده ، حالا با این اوصاف «پایتخت» به عنوان سریالی که به قول شما فراگیر شده است توانسته مقبول واقع شود.

با این حال نظر شما نسبت به سیاست های سریال سازی در تلویزیون چیست؟
آنچه مسلم است اینکه عوض کردن سیاست در تلویزیون و عوض کردن مداوم مدیران باعث شده است امروز در این رسانه، سیاست واحدی وجود نداشته باشد و بازیگران و صورت های معروف و اساسا گروه برنامه ساز به طور مشخص ندانند که هنگام ساخت یک اثر با چه موضعی در صداوسیما مواجه هستند. متاسفانه در سال های اخیر، قشر فوق العاده بی سواد و ازکارافتاده ای در بخش تخصصی و تولیدی و به خصوص فیلمنامه در صداوسیما، سمت مدیریتی را به عهده گرفته اند و مزیدی بر علت ناکارآمدی زیاد این رسانه شده است اند. این عده به علت نداشتن اشراف و آگاهی و دانش نمی توانند به تشخیص درستی در تلویزیون بپردازند. به خصوص در وقت مدیریت آقای سرافراز که مشاورانی را همراه خود به صداوسیما آورد. این مشاوران به معنای واقعی ضربه بزرگی به تلویزیون وارد کردند و موجب قطع ارتباطاتی شدند که می توانست در رونق گرفتن دوباره تلویزیون نزد مردم موثر باشد.

نکته دیگر اینکه مردم هر لحظه به دنبال اثر خوب هستند و دوست دارند اثر قابل دیدن تماشا کنند، دراین راستا تلاش خود بازیگران و صورت های معروف در این سال ها بوده که منتج به تولید آثار کیفی شده است هست. در عین حال معضل دیگری دراین ارتباط وجود دارد و آن اینکه امروز بازیگران و صورت های معروف بیش از هر شخص دیگری جهت یکدیگر می زنند، درحالی که اعتقاد دارم اگر این گروه از هنرمندان، هنگامی که را که صرف تخریب هم صنفان خود می کنند روی انجام کارهای خلاقانه بگذارند به نتیجه بهتری می رسند. حرکت بعضی بازیگران و صورت های معروف مانند تقلب سارا و نیکا در قسمتی از سریال پایتخت هست، در حالی که به قول مادرشان در این سریال، اگر این دو دختر، این حجم از هنگامی که را که جهت نوشتن تقلب گذاشته بودند، به مطالعه و حفظ کردن آن درس می پرداختند به مراتب می توانست جهت ارزش بافایده تر واقع شود.

از این بحث که بگذریم، یکی دیگر از نقدهایی که این روزها در اینترنت متوجه سریال پایتخت شده است و توجه بعضی را به خود جلب کرده، حضور نگین میرزایی کارمند شبکه جم در این سریال است و اینکه گفته می شود او زمانی منشی سعید کریمیان، موسس شبکه جم نیز بوده، پاسخ شما به این مساله چیست؟
وقتی ما فیلمبرداری بخش های سریال در ترکیه را شروع کردیم و به ترکیه رفتیم، به دنبال یک مشاور ایرانی بودیم. قرار شد شخصی باشد که براساس شناختی که دارد بتواند تعدادی از هنروران را بیاورد. می خواهم بگویم ما اصلا شناختی نسبت به پیشینه کاری این زن نداشتیم و نمی دانستیم در شبکه جم کار می کرده هست. حالا بماند که دراین بین یکی از کارمندان شبکه جم که زمانی در صداوسیما کار می کرده و حالا در جم فعالیت می کند، شیطنت کرد و با مطرح کردن این مساله تلاش کرد حواشی بیشتری به وجود بیاورد.

در ضمن این زن بازیگر، صدام حسین نبوده که خیلی قیافه اش آشنا باشد و ما او را بشناسیم تا از او در سریال استفاده نکنیم. مهم تر اینکه ما قسمت هایی که این زن در آن حضور داشته را یک ماه قبل تر جهت بازبینی به صداوسیما فرستاده ایم، بنابراین اگر مشکلی داشت آنها هم دیده بودند و اعلام می کردند، بعد همانقدر که آنها متوجه پیشینه کاری این زن نشدند ما هم نشده بودیم.

به نظر شما بروز این مساله می تواند موجب بازخواست صداوسیما از عوامل سریال شود؟
نه، چراکه ما تلاش کرده ایم کار بامعدل به تلویزیون ارائه بدهیم تا مخاطبان به سمت سریال های شبکه جم نروند، بنابراین دست اندرکاران صداوسیما باید خیلی بهتر از ما این مساله را بدانند که بروز این مساله تعمدی نبوده است.

امسال در پنجمین فصل سریال پایتخت، شرکت فرهنگی هنری «اوج» اسپانسر و به نوعی سرمایه گذار این سریال بوده هست، این مساله هم باعث بروز تصویر العمل هایی متفاوتی شده است هست، ولی فارغ از تمام آنها یک پرسش پیش می آید و آن اینکه معمولا این طور بوده که اگر ارگانی بودجه تولید یک اثر هنری را قبول کند میل به دارد درونمایه آن اثر مطابق سلایق آن ارگان باشد، آیا راجع به این فصل از پایتخت و اوج این اتفاق افتاد؟
اجازه بدهید اول به این توصیه اشاره کنم که این ما بودیم که از «اوج» درخواست کردیم بودجه این سریال را متقبل شود. ما براساس نیازهای قصه در این فصل به دنبال سرمایه گذاری بودیم که بتواند تمام مخارج سریال را مرتفع کند.

واضح است که اگر کسی سبزی بخواهد به طلافروشی نمی رود، ما دراین فصل از داستان پایتخت به ادوات مفصلی نیاز داشتیم و با تلویزیونی مواجه بودیم که با بودجه ای که در اختیار دارد حتی نمی تواند دو تفنگ ترقه ای جهت این سریال فراهم کند. طبیعی بود در چنین شرایطی به دنبال اسپانسری باشیم که توان مهیا کردن تمام این امکانات را جهت ما داشته باشد. درعین حال در پاسخ به پرسش شما باید بگویم خود من از روز اول شرط کردم که تحت هیچ شرایطی، شرکت اوج نباید دخل و تصرفی در سریال داشته باشد. ما از ابتدای ساخت سریال پایتخت به کلیتی دست یافته بودیم و براین اساس پیش می رفتیم.

کارمند زن جم، صدام نبوده که ما او را بشناسیم / محسن تنابنده

شرط من این بود که هر نهادی که تخصیص بودجه جهت سریال را به عهده می گیرد نباید در کلیت و اساسا روند و شرح سریال مداخله کند. ضمن اینکه این فصل از سریال پایتخت به نوعی خط شکن تر از سایر فصل هاست، طبعا اگر سازمانی مثل اوج می خواست به مداخله محتوایی دراین ارتباط بپردازد شاهد چنین خط شکنی هایی نبودیم.

بازهم ناچارم یکی دیگر از حواشی ای که جهت سریال به وجود آمده را با شما درمیان بگذارم و آن اینکه بعضی براین باورند سازندگان سریال به نوعی در تبلیغ جاذبه های توریستی ترکیه نقش زیادی داشته اند؟
می دانید ماجرا از چه قرار بود، رجب طیب اردوغان پولی را قبل از ساخت این فصل از سریال به من داد و از من خواهش کرد جاذبه های توریستی ترکیه را معرفی کنم، او به من گفت خواهشا مملکت ما را به کشور عزیزمان ایران و دنیا بشناسان چون داریم بیچاره می شویم!! واقعا از دوستانی که چنین بحث هایی را نسبت به سریال مطرح می کنند خواهش می کنم واقع بینانه نگاه کنند و این مساله را بپذیرند که ترکیه به علت شاخصه های جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی احتیاجی به این کارها ندارد. مساله این است که ما اینقدر بدبخت هستیم که نمی توانیم قشنگی های کشورمان را نشان بدهیم. کما اینکه حین فیلمبرداری بعضی می گفتند لوکیشن ها متعلق به نوشهر است نه ترکیه.

به هرحال آنچه مسلم است این که همه گروه و عوامل سازنده پایتخت، تمام تلاش خود را کردند تا اثری متفاوت با آنچه تا امروز در تلویزیون نشان داده شده است را به تصویر بکشند. ما تلاش کرده ایم به مردم احترام بگذاریم و ساخت سریالی که مقبول آنها بوده و دراین سال ها آن را پیگیری کرده اند را ادامه دهیم.

صرف نظر از حواشی و انتقاداتی که غالبا در اینترنت دست به دست شده است و حتما به گوش همه شما هم رسیده آیا حین ساخت این سریال با مسئله جدی مواجه شدید؟
نه، خوشبختانه گروه به رغم اینکه با پروژه سنگین و عظیمی به لحاظ قصه و جنس کار مواجه بود ولی خوب پیش رفت. می توانم بگویم برآیند عملکرد ما در پایتخت۵ جهت خودمان و براساس آمارها و شواهد جهت مخاطبان تلویزیون راضی کننده و مطلوب بوده هست. ما تمام تلاش خود را کردیم تا این سریال نزد مخاطبان مقبول بیفتد. اطمینان دارم هر کاری کامل نیست و نقیصه هایی در آن وجود دارد، ما تلاش کرده ایم اگر خدا عمری بدهد کار کم عیبی ارائه کنیم.

واژه های کلیدی: سریال | سریالی | ازدواج | تلویزیون | صداوسیما | تلویزیون | بازیگر پایتخت | اخبار فرهنگی و هنری