فیلم های رنگی سینمای ایران

عبارات مهم : ایران

روزی که «زرد» اکران شد، ذهن مان به سمت فیلم هایی رفت که نام ارزش بر اساس یکی از رنگ ها گزینش شده است هست. فیلم را که دیدیم وجه تسمیه آن چندان روشن نبود تا این که سری به کتاب «روانشناسی رنگ ها» تالیف منیره دانایی زدیم. با این تعریف که زن دانایی از رنگ زرد ارائه کرده اسم فیلم بر اساس یک نگاه درست گزینش شده است و صرفا یک پز نبوده!

در سینمای ما فیلم های زیادی هستند که توی اسم ارزش رنگ است ولی منظور ما اصل رنگ هست، نه ترکیبی از رنگ و عنوان دیگر. مثل «زرد»، «قرمز»، «صورتی»، «سپید و سیاه»، «آبی» و «خاکستری». یک فیلم دیگر هم است که هنوز اکران نشده به نام «شکلاتی» و به کارگردانی سهیل موفق. فیلم جهت کودکان و نوجوانان ساخته شده است و نمی دانیم از شکلاتی رنگ است یا اسم خاص.

فیلم های رنگی سینمای کشور عزیزمان ایران

محور پرونده ای که می خوانیم بررسی نام فیلم ها و داستان ارزش است تا مشخص شود قصه و رنگ چه میزان همخوانی دارند؛ اصلا می توان اسم را مناسب درونمایه فیلم دانست؟ جهت همین ابتدا از کتاب «روانشناسی رنگ ها» تالیف منیره دانایی کمک گرفته ایم. به طور مختصر نمادشناسی هر رنگ مطرح شده است و البته جهت کامل شدن تعریف، نکات دیگری هم به نظریات زن دانایی اضافه شده. این بخش زیاد ناظر به نظر عموم مردم راجع به هر کدام از رنگ ها هست. بعد از آن داستان فیلم را شرح داده ایم تا در حال و هوای آن قرار بگیرید. در نهایت گفته ایم اسم فیلم مناسب است یا نه.

برای تکمیل بحث، روایت مصطفی نقی زاده از چگونگی گزینش نام «زرد» جهت نخستین فیلم سینمایی اش را جویا شده است ایم. او توضیح می دهد آیا این نام را برگزیده و جهت این کارش دلایلی می آورد. به دیگر نکات فیلم «زرد» هم نقبی زده شده است هست؛ مثل تلخی بیش از حد، ستاره های فیلم، موقعیت های آشنا و …

درباره اسم فیلم ها سال پیش پرونده ای مفصل منتشر کردیم که به طور کامل زیر و بم نامگذاری فیلم های سینمایی کشور عزیزمان ایران بررسی شد. راجع به اسم های طولانی، اسم

زرد / ۱۳۹۶، کارگردان: مصطفی نقی زاده

نماد رنگ: رنگ زرد را نشانه ذهن و تفکر برتر می دانند. همچنین این رنگ، روشنی و گرما، فضیلت جویی، امید، شادمانی و سرخوشی را نشان می دهد. در کشور ژاپن رنگ زرد نشانه وقار و نجابت هست. در چین باستان جهت نشان دادن امپراطور به عنوان قدرت برتر، از رنگ زرد استفاده می کردند. رنگ زرد نشانه بیماری نیز بوده هست. از شاخصه های منفی رنگ زرد این است که نشان دهنده خیانت، بی ایمانی، ناامیدی، وحشت و حرص هست. در قرن حاضر رنگ زرد نشانه ملی گرایی و وطن دوستی هم هست. در نظر عموم ولی زرد گاهی معنی «مسائل سخیف و حاشیه ای» دارد.

داستان فیلم: سه دوست و همکار قصد ثبت یک پروژه دارند ولی در آستانه سفر، یکی ارزش (شهرام حقیقت دوست) به کما می رود. او جهت زنده ماندنش نیاز به پیوند کبد دارد. دوستان جهت تامین هزینه دست به کار می شوند و در این میان پرده ها کنار می رود و راز مهم دوستِ به کما رفته، برملا می شود.

فیلم های رنگی سینمای کشور عزیزمان ایران

نسبت فیلم و رنگ: گزینش اسم زرد هوشمندانه هست. اولا یکی از مباحث مهم آن بیماری است و از این حیث داستان فیلم با نام آن انطباق دارد. در ابتدای فیلم با شور و هیجان چند جوان روبرو هستیم که امیدوارانه در پی پروژه ارزش هستند. از این حیث هم می توان اسم زرد را بامسما دانست. در عین حال در فیلم، خیانت هم صورت می گیرد و معلوم می شود مرد به کما رفته (شهرام حقیقت دوست) مدتی با زنی غیر از همسر خودش (ساره بیات) سر و سری داشته هست. خب همان طور که ابتدای مطلب خواندید در بعضی فرهنگ ها زرد نشانه خیانت هست. به این ترتیب فیلم مصطفی تقی زاده از سه منظر همسویی کامل با مفهوم زرد دارد و به آسانی می توان نتیجه گرفت اسم فیلمش با فکر و منطق گزینش شده است است.

سپید و سیاه / ۱۳۸۸، کارگردان: قاسم جعفری

نماد رنگ: رنگ سفید، روشن ترین رنگ ها و نمادی از شادی، نشانه ای از صلح و صفا و تسلیم و کنایه از پاکی و بی آلایشی و فضیلت و بزرگواری هست. رنگ سیاه، تیره ترین رنگ ها و در برابر رنگ سفید، نشانه هیبت و وقار و شعار حزن و عزا است.

درباره اسم فیلم ها سال پیش پرونده ای مفصل منتشر کردیم که به طور کامل زیر و بم نامگذاری فیلم های سینمایی کشور عزیزمان ایران بررسی شد. راجع به اسم های طولانی، اسم

داستان فیلم: فیلم سینمایی «سپید و سیاه» داستان جوانی ۲۲ ساله به نام فرید با بازی مهرداد صدیقیان را روایت می کند که پیش از مهاجرت همیشگی اش از ایران، جهت وداع با هفت دختر که هر یک نشانه ای از علاقه گم شده است او دارند، در آخرین روز سال، سفری را از جنوبی ترین تا شمالی ترین نقطه پایتخت کشور عزیزمان ایران شروع می کنند. مهرداد صدیقیان، مهشید افشارزاده، صدرالدین شجره، شهرزاد کمال زاده، حنانه شهشهانی، فریبا نادری، رنگین معتضدی و … در این فیلم بازی کرده اند.

نسبت فیلم و رنگ: «سپید و سیاه» در دولت دهم توقیف شد و خبری از نمایش آن نیست. خود جعفری چندی پیش راجع به علت این اتفاق گفته بود: «در گزارشی که در دولت قبل تهیه شده است بود، علت نمایش ندادن فیلم را سیاه نمایی و بدآموزی مطرح کرده بودند و در صورت صدور مجوز محدودیت سنی جهت آن در نظر گرفته می شد. با این حال وقت فیلم را هم از ۱۰۵ دقیقه به ۷۴ دقیقه رسانده بودند ولی باز هم مجوز اکران صادر نشد و الان به نظرم با گذشت وقت فیلم کهنه می شود.» فیلم دیده نشده و نمی توان به طور قطع راجع به نسبت فیلم و رنگ نظر داد منتها بر اساس خلاصه داستان پی بردن به این توصیه خیلی سخت نیست که قاسم جعفری در «سپید و سیاه» استفاده استعاری از رنگ ها کرده و خواسته دو مفهوم کاملا متضاد را روبروی هم قرار دهد؛ یکی نماد روشنی و دیگری سمبل سیاهی و فلاکت. که ظاهر سهم دومی هم زیاد بوده و همین توقیفش را باعث شده است است.

فیلم های رنگی سینمای کشور عزیزمان ایران

صورتی / ۱۳۸۱، کارگردان: فریدون جیرانی

نماد رنگ: صورتی از ترکیب رنگ قرمز و سفید به دست می آید. این رنگ از علاقه و احساسات سخن می گوید و به فرد احساس آرامش می دهد. رنگ صورتی نفرت ها و کینه ها را از انسان دور می کند و خوش حالی و آرامش را به انسان هدیه می دهد. قلب انسان از دیرباز، با رنگ صورتی و یا قرمز به تصویر کشیده شده است است و این رنگ نشانگر دوستی است و حس خوش حالی و نشاط را جهت انسان ها به وجود می آورد. رنگ صورتی در واقع همان رنگ قرمز کم رنگ است و معمولا نشانگر علاقه هست. رنگ صورتی بردباری و صبوری را به انسان القا می کند و افراد را به مهربانی و دوستی تشویق می کند.

داستان فیلم: یک دوئل زن و شوهری. «صورتی» جزو فیلم هایی است که با زبان نه چندان جدی می خواهد پرسشها زن و شوهری را به چالش بکشد. فیلم کمدی نیست ولی رگه هایی از مطایبه در آن دیده می شود. جیرانی داستان همسران هنرمندی را به تصویر کشید که بعد از سال ها قصد جدایی دارند. آنها از هم دور شده است اند و جداگانه زندگی می کنند. در این میان فرد سوم یعنی فرزند آنها و زنی دیگر، زمینه علاقه مندی ارزش را فراهم می کنند و در نهایت به از سرگیری زندگی یکسان ختم می شود.

نسبت فیلم و رنگ: جیرانی بعد از «قرمز» سراغ رنگی از همین طیف رفت و صورتی را جهت روایت داستان فیلمش گزینش کرد. این بار هم بین همسران اختلاف است ولی نوع برخورد فیلم با این بحران، شوخ و شنگ هست. بعد جهت گزینش نام فیلم چه رنگی بهتر از صورتی؟ تازه مفهوم علاقه که در صورتی است در بخش هایی از فیلم جاری هست. یکی آخر فیلم که همسران به زندگی ارزش بر می گردند، دیگری هنگامی که قرار است ازدواج مجدد مرد صورت گیرد.

آبی / ۱۳۷۹، کارگردان: حمید لبخنده

نماد رنگ: در بعضی افسانه ها، آبی نشان دهنده حکمت، رهبری و پادشاهی هست. در نقاشی های کلیساها، رنگ آبی نشان دهنده احساسات عمیق، شکوفایی اعتقاد و تواضع در برابر خداوند و در اسلام و مسیحیت، یادآور پاکی و ایمان هست. رنگ آبی، معنایی الهی و آسمانی دارد و در میان شرقی ها و غربی ها نشانه ای از تقدس هست. به همین علت در کاشی کاری های مساجد، حسینیه ها و مکان های مقدس از رنگ های آبی استفاده می کنند؛ چون این رنگ کمک می کند انسان به ملکوت بیندیشد. در هنر باستانی شرق، رنگ آبی روشن یادآور زندگی، سپیده دم فصل بهار، شکوفه ها و حاصلخیزی هست. آبی بسیار تیره نشانه سرمای سوزناک و یخ های خطرناک است و همچنین آن را نشان دهنده آخر زندگی هم می دانند. در میان مردم مان، آبی نشانه آرامش است و البته نمادی از تخیل.

داستان فیلم: مهتاب (هدیه تهرانی) با ارسطو (بهرام رادان) تصادف می کند و از صحنه می گریزد. ارسطو دنبال اوست و با پیدا کردن مهتاب قصد گروگشی دارد. کم کم ولی علاقه ای بین این دو شکل می گیرد که منجر به ازدواج می شود. البته بعد از ازدواج کشمکش ادامه دارد و در نهایت یک آخر خوش رقم می خورد.

نسبت فیلم و رنگ: می توان نشانه هایی از همنشینی اسم و داستان فیلم پیدا کرد ولی آنقدر قصه ضعیف و تخیلی است که حتی نمی توان باور کرد مبنای گزینش آن به خاطر مفهوم خیالپردازی موجود در رنگ آبی هست. شاید علت گزینش این اسم، رستورانی است که کاراکترهای مهم در آن قرار می گذارند و آبی نام دارد. شایعه ای در وقت پخش فیلم وجود داشت که «آبی» به نوعی پاسخ استقلالی ها به فیلم «قرمز» است! حتی در تیزرهای فیلم این شیطنت وجود داشت. قصد اصالت دادن به این شایعه را نداریم ولی به جای «آبی» می شد اسم های مناسب تری جهت فیلم گزینش کرد.

خاکستری / ۱۳۷۹، کارگردان: مهرداد میرفلاح

نماد رنگ: خاکستری نشانه وحشت و فقدان احساس است و شفافیت و درخشندگی دیگر رنگ ها را کم می کند. رنگ خاکستری بی تفاوتی، عدم همکاری و همکاری و سستی و تنبلی را در فرد به وجود می آورد. در وقت جنگ و زیاد کردن فشارهای روانی میل به به این رنگ زیاد می شود. رنگ خاکستری پذیرای افکار تازه است و بین ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه ارتباط برقرار می کند. خاکستری همچنین معنای خنثی بودن دارد.

داستان فیلم: «خاکستری» روایت زندگی بیتا (مهناز افشار) است که از شهرستان به پایتخت کشور عزیزمان ایران آمده و در دانشکده با فرهاد (رامبد شکرآبی) آشنا می شود و با هم قرار ازدواج می گذارند. بیتا، فرهاد را به پسرعمویش ترجیح می دهد ولی پدرش راضی نیست. در دوران آشنایی، بیتا پی به خیانت فرهاد می برد و به همین خاطر دست به خودکشی می زند. این بار پدر بیتا که فکر می کند خوشبختی دخترش در ازدواج با فرهاد هست، از او می خواهد با دخترش ازدواج کند ولی بیتا پشیمان شده است و تن به این خواسته نمی دهد.

نسبت فیلم و رنگ: از جهاتی می توان اسم و داستان فیلم را هم راستا دانست. در بخش هایی از فیلم مفهوم فقدان احساس و وحشت جاری است که یکی از نشانه های خاکستری همین هست. این وحشت از ورود بیتا به پایتخت کشور عزیزمان ایران و نگرانی خانواده شروع می شود و در فصل مخالفت با ازدواج به اوج می رسد. از آن سو فیلم خیانت هم دارد که به رنگ زرد پهلو می زند. شور علاقه و عاشقی آن هم به قرمز نزدیک است ولی گزینش نهایی نویسنده و کارگردان، خاکستری بوده هست. این رنگ قرابت بیشتری با تم فیلم دارد و نمی توان سازندگان فیلم را محکوم کرد که از روی شانس یا اتفاق و بدون منظور به اسم «خاکستری» رسیده اند.

قرمز / ۱۳۷۷، کارگردان: فریدون جیرانی

نماد رنگ: قرمز در فرهنگ و باورهای متفاوت معانی متفاوتی دارد. در شرق، رنگ قرمز یادآور آتش و از طرفی نشان دهنده تولد دوباره هست. در مذاهب یهودیت و مسیحیت ولی رنگ قرمز یادآور گناه بوده هست. در باور عمومی قرمز نشانه ای جهت هشدار، خشونت، التهاب و خونریزی هم هست.

داستان فیلم: ناصر (محمدرضا فروتن) دچار بیماری سوءظن یا اختلال شخصیت پارانوئید است و مدام همسرش (هستی با بازی هدیه تهرانی) را کتک می زند. کارشان بارها به دادگاه کشیده می شود ولی ناصر به هستی علاقه مند است و با ابراز ندامت و دوستی زندگی اش را پی می گیرد. در نهایت بعد از یک مشاجره شدید که بین این همسران در می گیرد، ناصر تعادل معنوی خود را از دست داده و کشته می شود.

نسبت فیلم و رنگ: فریدون جیرانی اسم فیلمش را بر اساس مفهومی که در باور عمومی راجع به رنگ قرمز وجود دارد گزینش کرده هست. خشونت و خونریزی. در عین حال فصل هایی از فیلم به معنای شورانگیز قرمز پهلو می زند که مرد باعشق به زن خود دوستی می کند و با بیان و واکنش‌ها عمق علاقه اش را نشان می دهد. از این منظر داستان و اسم فیلم قرابت کامل با هم دارند.

در طول فیلم جوشش علاقه مرد به زن و البته خشونت ناتمام ناصر را می توان به یکی از مفاهیم موجود در رنگ قرمز نسبت داد و نتیجه گرفت کلیت فیلم هم به رنگ قرمز می خواند. آخر آن هم با فوت و ریخته شدن خون همراه است و همخوانی اسم و مفهوم فیلم قرمز کامل می شود. فیلم فریدون جیرانی هم در اکران عمومی موفق بود و هم در هفدهمین جشنواره فیلم فجر کاندیدای هشت جایزه شد. محمدرضا فروتن گروه تحریریه سایت عالی ترین بازیگر نقش اول مرد و هدیه تهرانی گروه تحریریه سایت عالی ترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کردند.

اخبار فرهنگی – روزنامه هفت صبح / برترینها

واژه های کلیدی: ایران | زندگی | صورتی | ازدواج | داستان | کارگردان | کارگردانی | اخبار فرهنگی و هنری

فیلم های رنگی سینمای کشور عزیزمان ایران