سخنگوی جامعه روحانیت مبارز سر یک بحث قدیمی را باز کرد. او از مذاکراتی گفت که با وجود فضای جدیدی که در کشور ایجاد شده، می‌توانست اتفاق مبارکی را بین دو جریان سیا
روحانیان راست و چپ بعد از ۳۰سال، گردهم می آیند؟
عبارات مهم : سیاسی
حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم سخنگوی جامعه روحانیت مبارز در آخرین نشست خبری خود، آنجا که در برابر این پرسش خبرنگاران قرار داده شد که آیا تشکل متبوعش جهت کم کردن اختلافات قصد ندارد با مجمع روحانیون مبارز مذاکره ای داشته باشد، گفت: «براي برگزاري نشست مشترك با مجمع روحانيون مبارز حرفي نداريم.»
روحانیان راست و چپ بعد از ۳۰سال، گردهم می‌آیند؟
از صحبتهای مصباحی مقدم می شد اینگونه دریافت که برنامه ریزی اصلاح طلبان جهت گفتوگو با احزاب و شخصیت های مطرح جریان اصولگرا، به منظور بازگشت به عرصه سیاسی کشور، -درکنار تلاش جهت گفت وگو با مراجع دیگری همچون شورای نگهبان، سپاه، علما و …- میتواند از ایستگاه جامعه روحانیت مبارز شروع شود. البته این بار تفاوت آنجا بود که جامعه روحانیت مبارز سر صحبت در این خصوص را باز کرد و اصلاح طلبان علی رغم چند مورد گذشته، خود در این زمینه پیش قدم نبوده اند.
صحبت های مصباحی مقدم مبنی بر برگزاری نشست یکسان همانا و پیچیده شدن بحث آشتی بین جامعه روحانیت مبارز و مجمع روحانیون مبارز در فضای رسانه ای همان. این اتفاق که بعد از گذشت نزدیک به سه دهه از انشعاب بین روحانیان سیاسی رخ می داد، آنقدر قابل توجه بود که بلافاصله تصویر العمل هایی را از سوی هر دو جریان برانگیخت.
سخنگوی جامعه روحانیت مبارز سر یک بحث قدیمی را باز کرد. او از مذاکراتی گفت که با وجود فضای جدیدی که در کشور ایجاد شده، می‌توانست اتفاق مبارکی را بین دو جریان سیا
محمد مقدم عضو شوراي مركزي مجمع روحانيون نخستين كسي بود كه نسبت به اين گفت وگو واكنش نشان داد. او گفت اگر سخنگوي جامعه روحانيت مبارز اين عنوان را مطرح كرده، در جلسه بعدي مجمع روحانيون عنوان برگزاري جلسه مشترك با جامعه روحانيت را مطرح مي كنيم و در آن جلسه نظر اعضا پرسيده خواهد شد ولی به طور كلي ما منعي براي اين كار نمي بينيم.
مجید انصاری از اعضای مجمع روحانیون مبارز هم از صحبتهای سخنگوی جامعه روحانیت مبارز استقبال کرد و گفت: نشست و گفت وگو ميان گروه هاي متفاوت سياسي درون نظام اعم از روحاني و غير روحاني هميشه مفيد خواهد بود. اصل تشكيل جلسات مشترك ميان احزاب و گروه هاي سياسي متفاوت از اين جهت كه موجب تضارب آرا و افكار مي شود و به بالندگي و رشد سياسي كشور و تقويت توان ملي از طريق هم افزايي تمام گروه ها مي انجامد، قابل تحسین است.»
اما انصاری به توصیه دقیقی هم در این رابطه اشاره کرد و آن این بود که: «نبايد تنها به گفته شخص مصباحي مقدم به عنوان يك عضو اكتفا كرد و اگر زماني پيشنهاد رسمي تشكيل جلسه داده شود بايد ارزيابي مورد نیاز صورت گرفته و مباحث مشخصي در ميان باشد تا در مورد آن صحبت شود.» جمله ای که عینا و تنها دو روز بعد در بین اشخاص اصولگرایان دهان به دهان چرخید.
روحانیان راست و چپ بعد از ۳۰سال، گردهم می‌آیند؟
ناصر قوامی دیگر روحانی اصلاح طلب ولی عملا انجام چنین مذاکراتی را غیرقابل تحقق دانست. او هرچند نفس این مذاکرات را خوب توصیف کرد ولی اعتقاد است که چنین گفت وگوهایی سر نمی گیرد و اگر هم بگیرد نتیجه قابل توجهی نخواهد داشت. چون از نظر او این دو تشکل هیچ نقش محوری در میان جریان خود ندارند.
استقبال کنندگانی از جنس اصولگرا
سخنگوی جامعه روحانیت مبارز با طرح این پیشنهاد، نه تنها نظر اصلاح طلبان را به خود جلب کرد، بلکه موافقانی از اصولگرایان را هم با خود همراه ساخت. در این بین سیدرضا اکرمی را باید تنها عضو موافق جامعه روحانیت مبارز با این ایده دانست و گفت: در جلسه شورای مرکزی جامعه روحانیت این بحث مطرح نشده ولی محیط زیست ما روحانیون، محیط زیست گفت وگو و مذاکره، مباحثه و جدال احسن هست. اشکالی ندارد که جامعه روحانیت و مجمع روحانیون که از اعضای یک خانواده بودند، بنشینند و راجع به پرسشها مملکت مذاکره کنند. ولی شرطش این است که براساس قانون، اخلاق و مصالح و منافع ملی و همچنین ولایت فقیه و نظام جمهوری اسلامی و رعایت این اصول، به مذاکره بپردازند.
سخنگوی جامعه روحانیت مبارز سر یک بحث قدیمی را باز کرد. او از مذاکراتی گفت که با وجود فضای جدیدی که در کشور ایجاد شده، می‌توانست اتفاق مبارکی را بین دو جریان سیا
حمیدرضا فولادگر عضو جامعه اسلامی مهندسین هم با اشاره به بحث های مطرح شده است در این خصوص گفتوگوی مجمع روحانیون با جامعتین، گفت: باید اذعان کرد که شاید نظر و سلایق آنها با هم متفاوت باشد ولی می توانند بر اساس مشترکاتشان با یکدیگر صحبت و گفتگو داشته باشند.
پیشنهادی که روایت ۱۵ سال پیش بود
روحانیان راست و چپ بعد از ۳۰سال، گردهم می‌آیند؟
با همه این حمایت ها، ولی خیلی سریع این راه به بن بست ختم شد. صحبت های مصباحی مقدم، اگرچه با استقبال بعضی اصولگرایان هم روبه رو شده است بود ولی از سوی بعضی اعضای مشهور جامعه روحانیت مبارز تصویر العمل هایی منفی را در پی داشت. از تصویر العمل آنها می شد فهمید آنچه که مصباحی مقدم گفته، روایتی از گذشته بوده و هیچ ربطی به تصمیم فعلی جامعه روحانیت مبارز ندارد.
سیدرضا تقوی قائم مقام جامعه روحانیت مبارز، در تصویر العمل به این مواضع سخنگوی تشکل متبوعش عنوان کرد: «بحثی تا به حال درخصوص مذاکره با مجمع روحانیون مبارز در جلسه جامعه روحانیت مبارز مطرح نشده و چنین موضوعی در دستور کار جامعه روحانیت نبوده است.»
حسین ابراهیمی نیز به عنوان یکی دیگر از اعضای این تشکل گفت: «در جلسات جامعه روحانیت مبارز عنوان ارتباط با مجمع روحانیون مصوب نشده و اگر اظهارنظری در این خصوص صورت گرفته نظر شخصی مردها بوده هست، جامعه روحانیت مبارز هیچ برنامه ای جهت گفت وگو با مجمع روحانیون ندارد و ممکن است آقای مصباحی مقدم نظر شخصی خود را گفته باشند. این نظر نباید به عنوان نظر جامعه روحانیت مبارز تلقی شود.»
با این حال تصویر العمل دبیرکل جامعه روحانیت مبارز از همه جامع تر و کامل تر بود. آیت الله محمدعلی موحدی کرمانی گفت: «به هیچ عنوان چنین بحثی که جامعه روحانیت بخواهد با مجمع روحانیون، گفت وگو کند، مطرح نبوده است و بنده عنوان دبیر کل چنین موضوعی را از اساس تکذیب می کنم.»
دبیرکل جامعه روحانیت مبارز با اعلام اینکه ما چنین بنایی را نداشته و نداریم، آب پاکی را روی دست اشخاص امیدوار به این گفت و گو ریخت. او طی تماسی تلفنی با مصباحی مقدم در صدد این برآمد که سخنگوی جامعه روحانیت مبارز آیا چنین حرفی زده هست. مصباحی مقدم هم در این گفتگو بیان کرد که «صحبت ها و سوابق بیش از ۱۰ سال قبل را در مصاحبه گفته ام.»
کاسه کوزه هایی که بر سر کروبی شکست
اما آنچه که امروزه مصباحی مقدم مطرح و آن را به بیش از ده سال پیش حواله داد، همان جلسه ای است که به دعوت رهبر انقلاب برگزار شد. جلسه ای که البته در نخستین بار همه شرایط جهت گفت وگو در آن فراهم بود، ولی در نهایت با بیانات مهدی کروبی عملا به تشکیل جلسات بعدی نرسید.
روایت مصباحی مقدم از آن جلسه که نخستین بار در مناظره خبرآنلاین میان او و ابطحی عنوان شد، این است: «در سال ۸۴ مقام معظم رهبری سه تشکل جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جامعه روحانیت مبارز و مجمع روحانیون مبارز را جداگانه دعوت کردند و درخواست کردند که این تشکل های سیاسی جلسه بگذارند که جامعه مدرسین و جامعه روحانیت این جلسه را برگزار کردند. ولی در جلسه ای که جامعه روحانیت در پایتخت کشور عزیزمان ایران برگزار کرد، آقای کروبی که لیدر مجمع روحانیون بودند، اظهار کردند که نمی شود با هم وحدت داشته باشیم و گفت وگو کنیم؛ چراکه شما در جایگاه قدرت هستید و ما در قدرت نیستیم. شما تأیید صلاحیت و رد صلاحیت می کنید و ما را کنار می گذارید و دستگاه قضائی دست شماست و محاکمه می کنید و شورای نگهبان را در اختیار دارید و در تأیید و رد صلاحیت ها اقداماتی دارید.
آیت الله مهدوی کنی فرمودند این جایگاه ها، جایگاه جامعه روحانیت نیست و ما اکنون به عنوان یک تشکل با شما صحبت می کنیم و اگر مشکلی دارید، باید با همان دستگاهها بحث کنید. ولی آقای کروبی بیان می کرد که ائمه جمعه در دست شماست و تریبون نماز جمعه و منبرها در دست شماست. این حرف ها بوی ناسازگاری می داد و بعد از آن میزبان باید مجمع روحانیون مبارز می بود ولی جلسه ای برگزار نشد.»
هرچند مصباحی مقدم با بیان این روایت، در واقع خود و تشکلی که به آن وابسته است را مبرا از هرگونه تقصیر دانست و کروبی را عامل مهم به ثمر ننشستن این جلسه معرفی کرد، ولی باز هم از شروع گفت وگویی دیگر میان این دو تشکل استقبال کرد. کما اینکه طی سه ماه گذشته او دوبار به این عنوان اشاره کرده هست. او دو ماه پیش از این هم گفته بود: «الان هم ما حرفی نداریم ولی تبعا باید دوستان بپذیرند که اگر بنای گفت وگو نشست هست، باید اصول یکسان را بپذیریم و کمیته ای بنشیند و این اصول یکسان را تدوین کند که البته مشترکات ما کم نیست و بسیار زیاد است و همه ما اسلام، انقلاب، رهبری و امام را قبول داریم و تبعيت از رهبری را قبول داریم که شاید در آن شدت و ضعف وجود داشته باشد ولی نقاط اشتراک زیاد است و احیانا ارزش های مورد نظر ما باید مطرح شود که تعداد اشتراکات آن کم نیست.»
دو روایت از یک انشعاب
سال ۶۶ و در بحبوحه انتخابات سومین دوره مجلس شورای اسلامی بود که دعوا بر سر لیست انتخاباتی اوج گرفت. قرار نگرفتن نام هادی غفاری و فخرالدین حجازی در این لیست جرقه ای بود در انبار باروت. با این اتفاق اختلافات موجود در جامعه روحانیت مبارز سر بازکرد و گروهی از این جامعه ندای جدایی سر دادند. علی اکبر محتشمی پور یکی از اعضای مجمع روحانیون نقل کرده است: «در این وقت آقای سیدمحمد خاتمی و موسوی خوئینی ها به دیدن آقای کروبی رفته و با توجه به جمع بندی های به عمل آمده راجع به عملکرد جامعه روحانیت مبارز پیشنهاد انشعاب و تاسیس یک تشکیلات روحانی مستقل از جامعه روحانیت مبارز مطرح شد؛ از این رو تصمیم بر این شد که آقای کروبی و موسوی خوئینی ها راجع به تشکیل این تشکیلات تازه با امام صحبت کنند و نظر موافق ایشان را جلب کنند. با توجه به آنکه در آن وقت آقای کروبی در بیمارستان خوابیدن بود، آقای خوئینی ها به تنهایی در اسفند ١٣٦٦ با امام ملاقات کرد و علی رغم آنچه بعضی تصور می کردند، امام با ایجاد انشعاب در جامعه روحانیت موافقت کردند.»
آیت الله موسوی خویینی ها هم روایتی این چنینی دارد. او در این رابطه در کانال تلگرامی خود نوشت: «اگر بخواهم بدون ارزش گذاری و تنها به عنوان یک ناظر بیرونی به این انشعاب نگاه کنم، این گونه توضیح می دهم که عملکرد این دو مجموعه روحانی خود نشان دهنده آن است که حق با حضرت امام (رض) بود که با این انشعاب موافقت کردند و اعتقاد بودند که این دو نمی توانند زیر یک سقف فعالیت کنند.»
در واقع انشعابی که آنان از آن یاد می کند، با وجود اختلافاتی که در میان جامعه روحانیت ایجاد شده است بود، به نظر می رسید امری حیاتی باشد. چه آنکه بعد از قوام یافتن این جدایی، آنچه که در عوض کردن و تحولات سیاسی کشور رخ داد، نشان دهنده همین امر مهم است.
موسوی خویینی ها این اتفاقات را اینگونه برشمرد: «نگاهی به اسامی مندرج در فهرست های انتخاباتی هریک از این دو مجموعه نشان می دهد که دارای دو نظر متمایز از هم هستند. اعضای مجمع روحانیون، پیش از تشکیل آن، همگی از حامیان بدون تردید دولت آقای مهندس موسوی بودند و هیچ یک از کسانی که بعد از تشکیل مجمع، به عضویت آن درآمدند و نیز افرادی که در فهرست های انتخاباتی مورد حمایت مجمع قرار گرفتند در فهرست معروف ۹۹ نفر نبودند. مجمع روحانیون در پرونده فعالیت سیاسی خود حمایت از ریاست جمهوری جناب آقای خاتمی را دارد و جامعه روحانیت حمایت از آقای احمدی نژاد را؛ مجمع روحانیون امروز هم همچنان به آن حمایت خود وفادار هست، ولی گویا جامعه از آن حمایت هنوز لب می گزد.»
اما روایت دبیرکل جامعه روحانیت مبارز، چیزی متفاوت تر از آنچیزی است که از سوی اعضای مجمع روحانیون مبارز مطرح می شود. آیت الله موحدی کرمانی اینگونه از جلسه سال ۶۶ روایت کرد: «در جامعه در یک مقطعی زمزمه ای شد که بعضی از اعضاء می خواهند جدا شوند و یک انشعابی به وجود آورند و بنده یادم است که در وقت ریاست جمهوری مقام معظم رهبری ما جلسه ای داشتیم در ریاست جمهوری و در این رابطه معلوم بود می خواهد صحبتی شود. خدارحمت کند حاج احمد آقا هم در جلسه شرکت کردند و بو برده بودند که اختلافی به وجود آمده است و ایشان فرمودند بنده الآن از خدمت امام می آیم و امام مطلع شدند از این جلسه و فرمودند برو به مردها بگو متحد باشند و اختلافی نباشد و همه با هم باشند. این پیامی بود که حاج احمد آقا از طرف امام به جامعه روحانیت آورد. بعضی از مردها هم صحبتی کردند، ولی متأسفانه یک نفر از مردها که تقریباً یکی از مؤسسین مجمع روحانیون بود گفت که ما اختلاف نظر داریم هم در پرسشها اقتصادی و شاید این را هم گفت که در پرسشها سیاسی هم اختلاف نظر داریم.»
البته در این میان مجید انصاری هم دست بالاتری از سایرین دارد. او از نامهای از امام به تاریخ ۲۵ فروردین ۶۷ روایت می کند که در آن آمده است: «سیر قضیه به همان صورتی است که در نامه آورده اید. انشعاب از تشکیلاتی جهت اظهار عقیده مستقل، و ایجاد تشکیلات تازه به معنای اختلاف نیست.»
حال که مذاکره اصلاح طلبان با نهادهای متفاوت حاکمیت و مراجع و علما مطرح می شود و جهت بسیاری تحقق آن قابل تصور هست، آیا میتوان امیدوار بود که جامعه روحانیت مبارز و مجمع روحانیون مبارز نخستین گام گفت و گوی دو قطب اصلاح طلب و اصولگرا را بردارند؟ دو گروهی که ۳۰ سال پیش قادر به تحمل یکدیگر نبودند و دوازده سال قبل هم نتوانستند خود را راضی کنند که با وجود پیشنهاد رهبری دور یک میز جمع شوند، آیا این بار خواهند توانست کدورت ها را کنار بگذراند؟ البته که در این مورد چند عنوان را نباید از یاد برد.
نخست اینکه، دبیر کل جامعه روحانیت رسما اعلام می کند که چنین بنایی را نداشته و ندارند که با مجمع روحانیون به گفت وگو بنشینند. اغلب اعضای این جامعه نیز همسو با دبیرکل خود این گفت و گو را تلاشی عبث و بیهوده می دانند. دوم اینکه اختلافات بین این دو گروه آنقدر زیاد است که در تمامی انتخابات در قامت یک رقیب قدر در برابر هم ظاهر می شوند، بعد چگونه می توان آن ها را مجاب کرد که بدون در نظر گرفتن اختلافات فاحش سیاسی، دست به چنین مفاهمه ای بزنند؟ سوم اینکه، جهت همین عنوان هم -که تا اینجای کار منتفی است-، شرط و شروطی در نظر گرفته شده است هست. از جمله اینکه در مواضع مجمع روحانیون مبارز باید اصلاحاتی بخصوص در مورد حوادث بعد از انتخابات سال ۸۸ رخ دهد. شرطی که بعید است از سوی اعضای مجمع روحانیون، مسموع باشد.
خبرآنلاین
واژه های کلیدی: سیاسی | کروبی | روحانیت | جامعه اسلامی | اخبار سیاسی و اجتماعی
