رانت پنهان در بورس تهران

عبارات مهم : ایران

بورس در عین حال که اصل مهم شفافیت را یدک می کشد، در بسیاری برهه ها محل سوءاستفاده بعضی افراد ذی نفع شده است هست. استفاده از رانت وقت ها و اطلاعات در تاریخ فعالیت بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران همواره وجود داشته است.

رانت پنهان در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران

هرچند نشانه شرکت بورس و اوراق بهادار از راه اندازی سامانه «کدال»، به حداقل رساندن رانت اطلاعاتی در بازار سهام بود با این وجود مشاهده می شود علاوه بر رانتی که بعضی افراد خاص به آن دسترسی دارند، حالا سه بازیگر مهم و اثر گذار در بازار سهام کشور عمدا یا سهوا موجب شدت یافتن فضای ایجاد رانت اطلاعاتی شده است اند. ناشران بورسی، شرکت بورس و اوراق بهادار پایتخت کشور عزیزمان ایران و خبر نگاران سه نهادی هستند که اخیرا به طور عمد یا به علت ضعف عملکرد خود و متاسفانه در بعضی موارد به علت عدم تعهد اخلاقی ایجاد رانت اطلاعاتی در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران را شدت یافتن کرده اند.

نقش ناشران بورسی در ایجاد رانت

بورس در عین حال که اصل مهم شفافیت را یدک می کشد، در بسیاری برهه ها محل سوءاستفاده بعضی افراد ذی نفع شده است هست. استفاده از رانت وقت ها و اطلاعات در تاریخ فعال

متاسفانه اخیرا در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران وقایعی رخ می دهد که اعتبار معاملات را خدشه دار کرده هست. باید توجه داشت بی اعتماد شدن به بورس که به عنوان نماد و دماسنج اقتصادی هر کشوری آشنا می شود، اقتصاد آن کشور را زیرسوال می برد. دسترسی بعضی افراد خاص به اطلاعات موضوعی است که شاید نتوان به طور کامل آن را از بین برد با این حال ریشه فضای رانت پنهانی را که از سوی شرکت ها، شرکت بورس و رسانه ها تقویت می شود، می توان خشکاند. ولی چگونه ممکن است این سه بازیگر بازار سهام، فضای معاملات بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران را با شایعه و رانت آلوده کنند؟

از شرکت های فعال در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران شروع می کنیم. در بسیاری از موارد مشاهده شده است است که مدیران عامل یا مدیران مالی در مورد ارائه اطلاعات از اوضاع سود آوری از مراجعی غیر از کدال وارد می شوند. البته ارتباط شرکت ها با رسانه ها می تواند گامی مثبت در جهت شفافیت زیاد اوضاع شرکت ها باشد ولی این گفت و گو ها باید در مورد جزییات عملکرد شرکت ها باشد نه وعده تعدیل مثبت سود یا چند برابر شدن قیمت سهم!طبق قوانین معاملات بازار سهام کشور نخستین مرجع رسمی شرکت ها در مورد براق سازی و اطلاع رسانی از اوضاع سودآوری آنها باید سامانه «کدال» باشد بعضی مدیران عامل یا مدیران مالی پیش از ارائه این اطلاعات سودآوری شرکت ها در سامانه «کدال» به گفت وگو با رسانه های متفاوت می پردازند و وعده زیاد کردن سودآوری و تعدیل مثبت درآمد شرکت را می دهند. در بعضی موارد نیز پا را فراتر می گذارند و نوید زیاد کردن یا حتی چند برابر شدن قیمت سهام را می دهند. این موارد هر دو خلاف قوانین بازار سهام کشور است.

باید توجه داشت که به لحاظ قانونی هر گونه اطلاع رسانی در مورد اوضاع شرکت ها، اعم از انعقاد قراردادهای تازه و به طور کلی هر گونه عوض کردن و تحولی در اوضاع سودآوری شرکت نخستین بار باید از طریق سامانه کدال اعلام شود. آیا که انتشار این موارد در مراجع غیر رسمی جهت نخستین بار ،علاوه بر اینکه خلاف قانون معاملات هست، درهای سوء استفاده در بازار سهام را نیز باز می کنند. این عنوان با ارائه اطلاعات درست یا نادرست علاوه بر مبهم کردن فضای معاملات سهام به این علت که از نخستین مرجع رسمی قانونی منتشر نشده هست، هم فضای معاملات سهام را مبهم می کنند و هم معامله گران را به دردسر می اندازد. البته در این میان نقش فعالان رسانه ای نیز خود نمایی می کند.

رانت پنهان در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران

ضعف و عدم تعهد اخلاقی بعضی فعالان رسانه ای موجب انتشار چنین موارد خلاف قانون در بازار سهام می شود (در ادامه گزارش نقش این افراد نیز در ایجاد چنین فضایی به تفصیل تشریح می شود). جهت حل چنین معضلی چه باید کرد؟ممکن است بعضی مدیران شرکت ها به علت غفلت و سهوا به افشای شرح عملکرد نزد مراجع غیر رسمی بپردازند، این گروه مسوولان باید در گفت وگوهای خود با اصحاب رسانه مسوولیت بیشتری داشته باشند و متوجه بار حقوقی مواردی که مطرح می کنند، باشند.

آن دسته ای نیز که قانون معاملات بازار سهام کشور در افشای اطلاعات را عمدا رعایت نمی کنند، باید به علت تخلف از قانون از سوی مقام ناظر مورد پیگیری های انضباطی قرار گیرند. موضوعی که متاسفانه تا کنون آن طور که انتظار می رفت از سوی شرکت بورس پیگیری نشده هست. در این میان البته قصد نگارنده به هیچ وجه کم اهمیت شمردن گام های مثبت مقام ناظر در مورد ایجاد شفافیت در بازار سهام نیست.در اینجا مقصود انتظار برخوردهای قاطع تر از سوی مقام ناظر است.

بورس در عین حال که اصل مهم شفافیت را یدک می کشد، در بسیاری برهه ها محل سوءاستفاده بعضی افراد ذی نفع شده است هست. استفاده از رانت وقت ها و اطلاعات در تاریخ فعال

نقش مقام ناظر چیست؟

همانطور که می دانید،وظیفه مهم مقام ناظر بازار حرکت در جهت شفافیت هر چه زیاد معاملات بورس اوراق بهادار پایتخت کشور عزیزمان ایران هست. مقام ناظر در مواردی که بازار شایعات اطراف سهام یک شرکت در بازار داغ هست، باید به سرعت اقدام به در خواست براق سازی از سوی شرکت کند. سرعت اقدام مقام ناظر در این مورد حائز اهمیت هست، آیا که بعضی مواقع تاخیر در اقدام این نهاد جهت براق سازی اوضاع یک شرکت تا جایی پیش می رود که دیگر دردی از معامله گران دوا نمی کند.

بعضا تجربه شده است است که بعد از حرکت قیمت یک نماد در مسیر صعودی چشمگیر که اعتبار بنیادی جهت آن از سوی فعالان و کارشناسان بورسی مطرح نیست و صرفا شایعات است که روند قیمت سهم را رقم می زند، شرکت بورس و اوراق بهادار با یک تاخیر پیگیر براق سازی شرکت شده است هست. البته اخیرا این نهاد مسوول در جهت شفافیت گام های مثبتی برداشته است ولی همچنان نتوانسته هست، گره های حرکت بازار سهام در مسیر براق تر شدن را باز کنند.

رانت پنهان در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران

بهتر این است که در موارد این چنین مبهم، شرکت بورس به سرعت وارد عمل شود و به صورت علنی اعلام کند که پیگیر براق سازی شرکت هست. از طرفی باید با قوانین انضباطی قاطع تر در برخورد با تخلف شرکت ها، تعهد زیاد ناشران را به ارائه اطلاعات به موقع تضمین کند. باید توجه داشت نداشتن وقت بندی و همچنین مکانیزه نبودن سیستم انتشار اطلاعات، توقف نمادها و گزارش های براق سازی شرکت ها موجب برخورد سلیقه ای شرکت بورس در برخورد با تخلف شرکت ها شده است است.

نتیجه این عنوان خدشه وارد کردن به معاملات بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران و در پی آن رنگ باختن اعتماد هست. به طور مثال در بعضی موارد مشاهده شده است هست، در حالی که مسوولان بازار از عدم توقف یا بازگشایی نماد شرکتی خبر می دهند، بعد از چند ساعت آن نماد به طور ناگهانی متوقف یا بازگشایی می شود. جهت برطرف این مسئله «دنیای اقتصاد» بارها پیشنهادهایی را به شرکت بورس و اوراق بهادار پایتخت کشور عزیزمان ایران ارائه کرده هست. مکانیزه کردن سیستم انتشار اطلاعات و توقف نمادها ضمن تعهد سازی زیاد ناشران از جمله این پیشنهادها بوده هست. وقت بندی دقیق در انتشار اطلاعات و توقف نماد ها از جمله موضوعاتی هستند که می توانند به تعهد هر چه زیاد ناشران بورسی در جهت رعایت قوانین کمک کنند.

خبرنگاران چگونه به شایعات دامن می زنند

همان طور که اشاره شد، بازیگر سومی نیز در منحرف کردن شفافیت معاملات سهام نقش دارد. خبرنگاران! فعالان رسانه در نحوه انتقال صحبت های مدیران عامل شرکت ها و همچنین مقامات شرکت بورس در بعضی موارد سهل انگاری یا شیطنت می کنند. بعضی فعالان رسانه، تیتر های جنجالی می زنند که ارتباطی با محتوای صحبت مقام ناظر بازار یا مدیران عامل شرکت ها ندارد. یا بعضا گفت وگویی منتشر می کنند که فرد مصاحبه شونده در مورد آن اعتراضاتی را ابراز داشته است.

امری که جهت آن دلیلی جز ذی نفع بودن این افراد به نظر نمی رسد. (البته باید توجه داشت بعضا سهل انگاری ها چنین شرایطی را ایجاد کرده اند). خبر نگاران و در اینجا به طور خاص فعالان رسانه در حوزه بازار سهام باید توجه داشته باشند که عینا اظهار نظرات مقام شرکت بورس یا مدیران عامل شرکت ها را انتقال یافته کنند. نه اینکه با منتشر کردن برداشت های خود و منحرف کردن فضای معاملات سهام، دردسرهای زیادی جهت معامله گران، مدیران عامل یا مقام ناظر بازار سهام ایجاد کنند.

علاوه بر این خبرنگاران باید با رعایت تمام جوانب اصول اخلاقی، اصل بی طرفی را به عنوان بااهمیت ترین اصل حرفه خود رعایت کنند. این عنوان در مواردی که خبر نگار ذی نفع هست، پرسشها زیادی به وجود می آورد. متاسفانه اخیرا بعضی خبرنگاران، خبرنگاری را با تریبون سفته بازی اشتباه گرفته اند. بعضی از این افراد در مقاطعی به انتشار اخبار و شایعات متعددی در مورد یک شرکت می پردازند و قصد دارند به اصطلاح سهم را داغ کنند. در بعضی موارد نیز متاسفانه خبر نگاران بدون منبع خبر، اطلاعاتی را منتشر می کنند. اطلاع رسانی بدون منبع یا از منبع دیگران بدون ذکر نام آنها به داغ کردن بازار شایعات و ایجاد رانت اطلاعاتی منجر می شود. آیا که هنگامی که خبرنگاران رسانه های رسمی به این موارد کم توجهی می کنند دیگر چه انتظاری می توان از افراد گرداننده کانال های تلگرامی و مراجع غیر رسمی داشت.

علاوه بر این موارد بعضی فعالان رسانه از اعتماد مقام رسمی یا مدیر عامل یک شرکت سوء استفاده می کنند. در این زمینه دیده شده است است که صحبت های یک فرد بدون توجه به درخواست وی جهت عدم انتشار بنا به هردلیلی از سوی بعضی رسانه ها منتشر می شود. در این موارد نیز شرکت بورس باید در تخلف رسانه ها در مورد داغ کردن بازار شایعات و ایجاد رانت برخورد کند. متاسفانه تجربه شده است است که مقام ناظر سهام در مورد بعضی از پرسشها سختگیری هایی دارد ولی جایی که برخورد قاطع تر مقام ناظر را می طلبد، شرکت یا با تاخیر عمل می کند یا آن طور که باید پیگیر مساله نیست.

اخبار اقتصادی – دنیای اقتصاد

واژه های کلیدی: ایران | بازار | اطلاعات | رسانه ای | رسانه ها | اطلاعات | اخبار اقتصادی و بازرگانی