در ذهن "محمد بن سلمان" چه می گذرد؟

عبارات مهم : کودتای

به گزارش فرارو؛ مدتی قبل رسانه های سعودی، گزارش دادند که کمیته مبارزه با فساد این کشور که به دستور «سلمان بن عبدالعزیز» تأسیس شد، دستور بازداشت ۱۱ شاهزاده را صادر کرده است و با فاصله اندکی «اخبار السعودیه» (نزدیک به حکومت ریاض) اعلام کرد که شاهزاده «متعب بن عبدالله» وزیر برکنارشده گارد ملی، شاهزاده «ولید بن طلال»، شاهزاده «ترکی بن عبدالله بن عبدالعزیز» حاکم سابق ریاض جزو افرادی اند که دستور بازداشت ارزش صادر شده است است.

چه می‌گذرد؟ ، محمد بن سلمان&quot، در ذهن &quot

در ادامه این ماجرا کمیته مبارزه با فساد حکم بازداشت ۴ وزیر کنونی و ده ها وزیر سابق و بعضی مسئولان سابق دولتی را صادر کرد. منابع رسانه ای همچنین از بازداشت «خالد التویجری» مدیر سابق دربار پادشاهی و «صالح کامل» و پسرش از تجار معروف و نیز «ولید الابراهیم» مدیر گروه «ام بی سی» و «بکر بن لادن» خبر داده اند.

همچنین گزارش شده است هست، خالد التویجری، مدیر سابق دفتر سلطنتی، عادل فقیه، وزیر سابق کار و تجار برجسته از جمله صالح کامل و پسرش و ولید ابراهیم مدیر گروه “ام بی سی” و بکر بن لادن هم جزو بازداشتی ها هستند. ضمن اینکه ملک سلمان بن عبدالعزیز، طی حکمی سلطنتی شاهزاده متعب بن عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود، وزیر گار ملی را از پستش برکنار کرد. متقابلا در حکمی شاهزاده خالد بن عبدالعزیز بن محمد بن عیاف آل مقرن را به جای شاهزاده متعب در پست وزیر گارد ملی تعیین کرد. پادشاه عربستان همچنین محمد بن مزید التویجری وزیر اقتصاد و برنامه ریزی را به جای عادل بن محمد فقیه وزیر اقتصاد و برنامه ریز تعیین کرد. عادل بن فقیه از این سمت کنار گذاشته شد.

اتفاقات اخیر در عربستان سعودی موجب شد این فرضیه مطرح شود که شاهزاده جوان این کشور قصد دارد با نوعی کودتا، قدرت را در اختیار بگیرد. ولی بعضی همچنان بر این باورند

نکته قابل توجه در این عنوان این بود که تمامی این اتفاقات با فاصله تنها چند ساعت از تشکیل کمیته مبارزه با فساد به ریاست «محمد بن سلمان» ولیعهد رخ داد. همین مسئله هم موجب شد که تحلیلگران مسایل عربستان، این کارها شاهزاده جوان را در جهت تحکیم پایه های قدرت خودش ارزیابی کنند.

هرچند نظر دیگری هم در این میان وجود دارد که نگاه نرم تری به وقایع اخیر در عربستان دارد. صاحبان این نظر بر این باورند که مجموعه این اتفاقات صرفا نوعی اصلاحات در این کشور است و هیچ ارتباطی با کودتا ندارد. ولی آنچه ماجرای رویدادهای اخیر عربستان را بیش از پیش مشکوک و پیچیده کرد، سقوط یک بالگرد بود که سرنشینان آن چند شاهزاده سعودی بودند و هیچ کدام از این سقوط جان سالم به در نبردند.

وقوع این اتفاق حالا این فرضیه را مطرح کرده که ممکن است جریانی در عربستان به دنبال از بین بردن فیزیکی بعضی شاهزاده ها باشند و شاید پشت تمام این مسائل، محمد بن سلمان قرار داشته باشد. ولی آیا این شاهزاده جوان به دنبال کودتا است یا صرفا تلاش دارد با اصلاحاتی شرایط عربستان را متحول کند؟

چه می‌گذرد؟ ، محمد بن سلمان&quot، در ذهن &quot

در همین خصوص مهدی مطهرنیا تحلیل گر پرسشها بین الملل طی گفت وگو با فرارو عنوان کرد: «اتفاقات اخیر گامی جهت مدیریت آینده عربستان و ایجاد سازوکاری نو جهت جابه جایی قدرت از نسل سنتی حاکم بر عربستان به نسل مدرن هست. محمد بن سلمان در حال تبدیل شدن به نمادی جهت “تئوری حکمران مطلوب” است.»

او تصریح کرد: «محمد بن سلمان از یک سو در چارچوب “حکمرانی مطلوب” به فساد خاندان آل سعود توجه دارد و از طرف دیگر بر آن است که با استفاده از این اقدامات، افکار عمومی را جهت پادشاهی خود مهیا کند و همچنین مقاومت های احتمالی سیاسی، در این راه را نیز در هم شکند.»

اتفاقات اخیر در عربستان سعودی موجب شد این فرضیه مطرح شود که شاهزاده جوان این کشور قصد دارد با نوعی کودتا، قدرت را در اختیار بگیرد. ولی بعضی همچنان بر این باورند

این استاد دانشگاه ادامه داد: «لذا آنچه این روزها در عربستان در حال وقوع هست، یک روند ترکیبی است که دارای نشانه گذاری های متفاوت هست. باید از دریچه های متفاوت به آن نگریست. ولی ستون فقرات این روند را باید تلاش جهت مطرح کردن “حکمرانی مطلوب” بر اساس باز تعریف حکمرانان سنتی و جایگزنی حکمرانان جوانی قرار داد که در عصر مدرن به این ادراک رسیده اند که دوام آنها در نظام حکومتی آینده در گرو پذیرفتن حاکمیت آنها از طرف مردم است بنابراین اصلاحات یا رفرم هایی که این روزها محمد بن سلمان انجام می دهند، در قالب های این تئوری و پروژه در حال اجرا است.»

وی در خصوص احتمال ارتباط میان سقوط هلیکوپتر شاهزاده های سعودی با اتفاقات اخیر، گفت: «حذف فیزیکی در اصطکاک موجود میان وضع کهن به وضع مطلوب حتی در مسالمت آمیزترین وضع دگرگونی در حوزه سیاسی با خون و خونریزی های محدود یا بعضا گسترده همراه خواهد بود. انقلاب ها به علت اینکه عوض کردن و تحول از پایین به اوج را عملی می کنند و سازماندهی شده است تر هستند، خون و خون ریزی بیشتری را با خود به همراه می آورند که در کف خیابان های کشورهایی که انقلاب را تجربه کرده اند، دیده ایم.»

چه می‌گذرد؟ ، محمد بن سلمان&quot، در ذهن &quot

او تصریح کرد: «در اصلاحات و رفرم هایی که به هر تقدیر موجب تحولات در ساختارهای حکومتی می شود، خون و خون ریزی تا حدود زیادی گریزناپذیر هست. ولی میزان آن بسیار کمتر از انقلاب هست. لیکن اساسا رفرم یا کودتا، هردو در یک جغرافیا ریشه دارند. رفرم، انقلاب کاخی است و کودتا خشونت کاخی. یعنی هردو در کاخ صورت می گیرند و از اوج به پایین اعمال می شوند.»

مطهرنیا در آخر تاکید کرد: «لذا آنچه میان کودتا و اصلاحات تمایز ایجاد می کند، حداقل بودن خون و خونریزی هست. به این معنی که هر چقدر اصلاحات با خون و خونریزی همراه باشد، میل به خود را جهت بازتعریف در قالب کودتا، به نمایش می گذارد. از این رو سقوط هلی کوپتر یا ادامه قتل شاهزاده های سعودی می تواند به جای اصلاحات در خاندان آل سعود، آرام آرام میل به کودتا بدل شود و این می تواند جهت محمد بن سلمان هزینه آور باشد. بنابراین سقوط هلیکوپتر جای تامل دارد که آیا محمد بن سلمان میل به به کودتا دارد یا شخص سومی در میان است که تلاش دارد شرایط را جهت بن سلمان سخت کند.»

اما حسن هانی زاده دیگر تحلیلگر پرسشها خاور میانه در گفت وگو با فرارو عنوان کرد: «آنچه اخیرا و در طول دو ماه گذشته در عربستان مشاهده کردیم، یک کودتای خزنده از سوی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان با پشتیبانی آمریکا علیه حاکمیت سنتی این کشور هست. با توجه به اینکه آمریکا به دنبال زمینه سازی به قدرت رسیدن محمد بن سلمان هست، لذا این اتفاقات اخیر در ظاهر اصلاحات به نظر می رسد ولی این واقعیت ماجرا نیست.»

وی تاکید کرد: «اجازه رانندگی به زن ها، اجازه ورود آنها به استادیوم و… یک سری کارها ظاهری است ولی در اصل کودتایی در این کشور صورت گرفته تا شخصیت های استخوان دار مخالف فرهنگ غربی برکنار و از بین بردن شوند. به همین علت هم طی دوماه اخیر ۳۵تن از علمای وهابی تاثیرگذار به دستور محمد بن سلمان بازداشت کردند. این به نظر من یک کودتای نرم و خزنده است تا زمینه اصلاحات ۲۰۳۰ محمد بن سلمان فراهم شود.»

او افزود: «این طرح در واقع به دستور آمریکا در حال اجرایی شدن در جامعه سنتی عربستان هست. بنابراین با در نظرگرفتن این که عربستان به علت بافت سنتی و بسته ای که دارد، امکان اجرایی شدن چنین طرح هایی را ندارد، لذا این می تواند مقدمه ای جهت فروپاشی این کشور باشد. واقعیت این است که اگر نگاهی به تاریخ داشته باشیم متوجه می شویم که مشابه چنین کارها را وقت پهلوی، محمدرضا شاه انجام داده بود. او هم جهت اینکه انقلاب اسلامی پیروز نشود دست به برکناری و بازداشت سران کشور زد. محمد بن سلمان هم الان در حال انجام همین اشتباه است.»

هانی زاده تصریح کرد: «البته من قصد ندارم بگویم که اصلاحاتی مانند حق رانندگی به زن ها یا ورود آنها به استادیوم های ورزشی، اتفاق منفی هست. بلکه اعتقاد دارم که این یک تصمیم و اصلاحات مناسب هست. ولی باور من بر این است که چنین تصمیماتی صرفا ظاهر ماجرا است و در پشت پرده یک کودتا در حال رخ دادن هست. لیکن نگاه محمد بن سلمان کاملا تهاجمی است.»

این تحلیلگر پرسشها خاورمیانه گفت: «تصمیماتی که او طی دو سال اخیر اتخاذ کرده هست، عربستان را به سمت فروپاشی هدایت می کند. حمله به یمن، دخالت تخریبی در سوریه، لبنان و عراق نشان می دهد که محمد بن سلمان تلاش می کند، فراتر از جایگاه سیاسی عربستان عمل کند. عربستان آن ظرفیت مورد نیاز را جهت تاثیرگذاری منطقه ای ندارد. آنها جز دلارهای نفتی، چیزی جهت ارائه به دنیا و منطقه ندارند. این کارها که فراتر از پتانسیل عربستان هست، آنها را به سمت فروپاشی خواهد برد. آنها صدها میلیارد دلار طی این سال ها هزینه کردند تا جایگاه خود را ارتقا دهند ولی هر بار نتیجه معکوس داشته است.»

هانی زاده در آخر افزود: «الان جامعه عربستان دوقطبی شده است است و بخشی از جوانان تحصیل کرده در غرب موافق این اصلاحات هستند. ولی ۸۰درصد عرب ها همچنان سنتی هستند و چنین تغییرات پرشتابی را بر نمی تابند. این تغییرات باید در یک پروسه زمانی طولانی مدت انجام می شد. ولی حالا این تغییرات باعث صف آرایی دو قبیله مهم الشمری و السدیری شده است هست. اگر هم دقت کنید بازداشت های اخیر همه از قبیله الشمری بودند و این نشان می دهد “محمد بن سلمان” که از قبیله السدیری است تلاش دارد قبیله برابر را محدود کند.»

واژه های کلیدی: کودتای | انقلاب | بازداشت | عربستان | عربستان، | شاهزاده سعودی | عربستان سعودی | اخبار بین الملل