حرف های صريح راجع به حجاب

عبارات مهم : سیاسی

در هفته های گذشته جامعه با پدیده جدیدی به نام«دختران خیابان انقلاب» مواجه شده است که با تصویر العمل هایی گسترده اجتماعی و سیاسی در اینترنت و رسانه های گروهی مواجه شده است هست. اتفاقی نادر که بیش از آنکه نیاز به برخورد سلبی وقضائی داشته باشد به تحلیلی جامعه شناسی و روانشناسانه نیاز دارد. به همین علت و جهت تحلیل و بررسی این عنوان با محمد تقی فاضل میبدی یزدی گفت وگو کردیم. این مدرس حوزه و دانشگاه تصریح می کند: «بخش هایی از ساختار فکری جامعه که قصد دارند به صورت الزام آور و تحکمی با مسأله حجاب برخورد کنند باید این توصیه در نظر داشته باشند که این رویکرد تصویر العمل مناسبی با خود به همراه نخواهد داشت.

حرف‌های صريح راجع به حجاب

هر چه بخش هایی از ساختار فکری جامعه تلاش کنند که به صورت سلبی با این عنوان برخورد کنند به همان اندازه تصویر العمل ها نسبت به این رویکرد منفی و سیاسی خواهد شد. هنگامی که دوطرف ماجرا در دوسوی یک بازی سیاسی قرار می گیرند اوضاع به تقابل کشیده خواهد شد که در این تقابل سیاسی نتیجه مناسبی به دست نخواهد آمد. وظیفه حکومت در زمینه حجاب، ارشاد، امربه معروف و نهی از منکر از طریق منطق و استدلال هست. دنیای امروز دنیای شلاق زدن، زندان کردن و برخوردهای خشن با پرسشها اجتماعی و فرهنگی نیست. در دنیای امروز پرسشها اجتماعی و فرهنگی باید با رویکردهای عقلایی، منطقی و علمی حل و فصل شود و هر کسی به جز این راهی در پیش بگیرد اشتباه خواهد بود».

در ادامه متن گفت وگوی «آرمان» با حجت الاسلام فاضل میبدی را از نظر می گذرانید.

در هفته های گذشته جامعه با پدیده جدیدی به نام«دختران خیابان انقلاب» مواجه شده است که با تصویر العمل هایی گسترده اجتماعی و سیاسی در اینترنت و رسانه های گروهی موا

دیدگاه شما راجع به جریانی به نام «دختران خیابان انقلاب» چیست؟

ما باید دو مسأله «اجباری» یا «اختیاری» بودن حجاب و مبارزه جهت بی حجابی را از هم تفکیک کنیم. اینکه بعضی از دختران در مکان های عمومی روی سکو بروند و حجاب از سر خود بردارند، معقول و مشروع نیست. بدون شک به همان نسبت که جهت «حجاب» نمی توان مبارزه کرده به همان اندازه جهت بدحجابی نیز نباید مبارزه کرد. مبارزه جهت ارزش های اخلاقی و مذهبی از اساس اشتباه است و این پرسشها باید از راه اندیشیدن و گفت وگو و تعامل به نتیجه مطلوب برسد. از سوی دیگر در جامعه ما همه پرسشها به صورت خواسته یا ناخواسته سیاسی شده است هست. به همین علت حوزه اندیشه، اخلاق و ارزش های انسانی رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته هست. به عنوان مثال اگر در ماه مبارک رمضان افرادی اراده کنند که در اماکن عمومی سیگار بکشند با برخورد هر حکومت اسلامی مواجه خواهند شد و هیچ حکومت اسلامی چنین رفتاری را نمی پسندد و با آن برخورد خواهد کرد.

از سوی دیگر الزام و تحکم ارزش های اخلاقی و دینی از سوی حکومت به مردم نیز رویکرد صحیحی نیست و نتیجه مطلوبی به بار نخواهد آورد. در بسیاری از کشورهای اسلامی، مردم نماز و روزه و واجبات مذهبی را انجام می دهند. با این وجود در این کشورها هیچ اضطراری جهت حفظ حجاب وجود ندارد و زنان با هر نوع پوششی که دوست داشته باشند در اماکن عمومی ظاهر می شوند. به عنوان مثال در کشور لبنان به عنوان یک کشور مسلمان هم زنان باحجاب وجود دارد و هم زنان بی حجاب و هیچ الزام و اضطراری وجود ندارد. به نظر بنده نیز حجاب اضطراری از طریق ترساندن و ارعاب و زندان به هیچ عنوان صلاح نیست. من این رویکرد را دارای منطقی نیرومند نمی دانم و اعتقاد دارم که در نهایت جهت جامعه پیامدهایی به همراه خواهد داشت. به همین علت به نظر من اگر دستگاه فکری جامعه با منطق و استدلال با این نوع حرکت های برخورد کند و از برخورد سلبی پرهیز کند زیاد به حال جامعه بافایده خواهد بود. استفاده از گشت ارشاد و ماشین های گشتی زنی و استفاده از ماموران انتظامی نمی تواند مساله بی حجابی را به صورت ریشه ای حل کند و بلکه این عنوان باید از طریق گفت وگو و تعامل حل شود. مسئولان تصمیم گیرنده در این زمینه نیز باید خوابیدن را فراهم کنند که مردم با توجه به واکنش‌ها و اخلاق ما به ارزش های اسلامی و اخلاقی جذب شوند.

چرا این نوع دغدغه ها در نسل تازه زنان به وجود آمده و در گذشته وجود نداشته و یا کمتر وجود داشته است؟ آیا نسل تازه زنان نسبت به بعضی از رویکردهای گذشته دچار تردید شده است است؟

حرف‌های صريح راجع به حجاب

این تردید تنها در مسأله حجاب به وجود نیامده و بلکه در بعضی از زمینه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نیز به وجود آمده هست. انقلاب اسلامی جهت آخر دادن به ظلم و بی عدالتی اجتماعی به وجود آمد. به همین علت نیز مردم از انقلاب انتظار داشتند که عدالت اجتماعی را در جامعه به وجود بیاورد و پرسشها زندگی مردم را کمتر کند. به همین علت نیز در آن مقطع تاریخی هرچه روحانیت از سکوی دین عنوان می کرد موردقبول مردم قرار می گرفت.

مردم امید زیادی به روحانیت و عملکرد آنها داشتند و احساس می کردند با مرور وقت بسیاری از پرسشها جامعه و مردم حل خواهد شد. با این وجود به مرور وقت بعضی از وعده ها محقق نشد و از سوی دیگر براثر بعضی اتفاقات در بعضی از زمینه ها پرسشها جامعه زیاد هم شد. به عنوان مثال مردم انتظار داشتند که فاصله طبقاتی که در حکومت پهلوی زیاد بود به مرور وقت کمتر شود با این وجود نه تنها شکاف طبقاتی نسبت به گذشته کمتر نشده و بلکه در بعضی موارد زیاد هم شده است هست. در نتیجه به علت اینکه بعضی از مطالبات جدی مردم در گذشته تحقق پیدا نکرده مردم در بعضی از رویکردهای فکری جامعه نیز دچار تردید شده است اند. به نظر من حتی وجاهت بعضی نهادها نیز نسبت به گذشته کمتر شده است است.

در هفته های گذشته جامعه با پدیده جدیدی به نام«دختران خیابان انقلاب» مواجه شده است که با تصویر العمل هایی گسترده اجتماعی و سیاسی در اینترنت و رسانه های گروهی موا

این سخن را بنده به عنوان یک روحانی عنوان می کنم. از سوی دیگر با ظهور اینترنت و شبکه های اجتماعی، آگاهی مردم نسبت به گذشته زیاد کردن چشمگیری داشته و در برابر شبهات زیاد از نظر اجتماعی و فکری جهت مردم به وجود آمده هست. این در حالی است که در جامعه ما نگاه به مسائل، سیاسی شده است هست. در شرایط کنونی علم و دانشگاه و حتی حوزه رویکرد سیاسی در پیش گرفته اند و بعضی حاضر نیستند به صورت واقع بینانه با پرسشها مردم برخورد کنند. در نسل تازه نسبت به بسیاری از احکام دین به یک نسل سرگردان تبدیل شده است هست. همه این پرسشها باعث شده است که نسل تازه جامعه نگاه جدیدی به پرسشها اجتماعی و از جمله مسأله حجاب داشته باشند و در بعضی زمینه ها دچار تردید شده است باشند.

آیا حجاب یک مسأله صرفا فردی است و یا یک مسأله بیرونی؟

نباید طرف حساب افرادی که به دنبال بی حجابی هستند حکومت و ساختار فکری جامعه باشد. همین مسأله که این افراد مسئولان را طرف حساب خود تلقی کرده اند باعث شده است که مسأله شکل سیاسی به خود بگیرد. به نظر من نباید مسأله حجاب و ارزش های اخلاقی جامعه را سیاسی کرد. سیاسی کردن مسأله حجاب در نهایت به ضرر جامعه تمام خواهد شد. هر دو رویکرد برخورد سیاسی حکومت با مسأله حجاب و همچنین رنگ وبوی سیاسی دادن به بی حجابی اشتباه است و باید اصلاح شود. بررسی مسأله حجاب یک مسأله علمی و تحقیقی هست. در نتیجه باید در مبانی اسلامی این عنوان بررسی شود که آیا حجاب یک مسأله اضطراری است و یا اختیاری. در نتیجه در یک فضای علمی و تحقیقی باید این مسأله مورد ارزیابی قرار بگیرد. نگاه خانمی که حجاب دارد و خانمی که میل به به چنین کاری ندارد باید علمی و منطقی باشد. در این زمینه کتاب های زیادی نیز نوشته شده است و تحقیقات گسترده ای نیز صورت گرفته هست. به همین علت نیز ما باید در یک فضای علمی و به دور از غرض ورزی های سیاسی به دنبال راه حل مناسب جهت این عنوان باشیم. از سوی دیگر نباید با رویکردهای علمی و تحقیقاتی برخورد سیاسی و تحکم آمیز کرد.

حرف‌های صريح راجع به حجاب

بنده باید به بخش هایی از ساختار فکری جامعه که قصد دارند به صورت الزام آور و تحکمی با این مسأله برخورد کنند این توصیه را گوشزد کنم که این رویکرد دقیق نیست و تصویر العمل مناسبی با خود به همراه نخواهد داشت. هر چه بخش هایی از ساختار فکری جامعه تلاش کنند که به صورت سلبی با این عنوان برخورد کنند به همان اندازه تصویر العمل ها نسبت به این رویکرد منفی و سیاسی خواهد شد. هنگامی که دوطرف ماجرا در دوسوی یک بازی سیاسی قرار می گیرند اوضاع به تقابل کشیده خواهد شد که در این تقابل سیاسی نتیجه مناسبی به وجود نخواهد آمد. وظیفه مسئولان در زمینه حجاب، ارشاد، امربه معروف و نهی از منکر از طریق منطق و استدلال هست. دنیای امروز دنیای برخوردهای خشن با پرسشها اجتماعی و فرهنگی نیست.

دردنیای امروز پرسشها اجتماعی و فرهنگی باید با رویکردهای عقلایی، منطقی و علمی حل و فصل شود و هر کسی به جز این راهی در پیش بگیرد اشتباه خواهد بود. برخورد با نسل تازه نیازمند استدلال و منطق هست. بعضی به جای اینکه در نمازجمعه موضع گیری سیاسی کنند و فوت بر این و آن را ترویج کنند باید به حرف و درددل نسل تازه گوش بدهند. ما باید در هر موضوعی که محل مناقشه است با روش گفت وگو و تعامل با آن برخورد کنیم. تنها راه حل عنوان دخترانی که در اماکن عمومی کشف حجاب می کنند این گفت وگو و تعامل است و نه زندان. دوران برخورد سلبی و خشن با پدیده های اجتماعی به آخر رسیده هست. از نظر شرعی و اسلامی نیز بی حجابی گناه هست. کسی که گناه می کند نیز باید خودش در پیشگاه خداوند پاسخگو باشد. اگر با مسأله بی حجابی صرفا به عنوان یک جرم برخورد کردیم مجبور هستیم آن را به یک مسأله کیفری تبدیل کنیم که در نهایت نتیجه کافی از آن بدست نخواهد آمد.

از نظر شما آیا بی حجابی گناه است؟

از نظر من اگر باعث ناهنجاری در جامعه نشود اختیاری هست. به عنوان مثال اگر کسی قصد داشته باشد از طریق بی حجابی در جامعه اشاعه فحشا و منکرات کند شرایط متفاوت خواهد بود. با این وجود اگر فردی به این نتیجه رسیده باشد که در اسلام حجاب اضطراری نیست و یا اینکه این فرد اصلا مسلمان نیست نباید با تصویر العمل مواجه شود. بی حجابی نباید در جامعه باعث بی عفتی، ساختار شکنی و هنجارشکنی شود و کسی در این مسأله شک و تردید ندارد. این اوضاع در بسیاری از کشورهای اسلامی مانند پاکستان، ترکیه، عراق و لبنان وجود دارد. در هیچ کدام از این کشورها با کسی که برخورد صورت نمی گیرد. از سوی دیگر در اسلام بی حجابی جرم و جهت آن مجازات در نظر گرفته نشده هست. به عنوان مثال اگر فردی نماز نمی خواند دچار جرم شده است و یا گناه. بدون شک کسی که یک روز نماز نمی خواند هیچ جرمی مرتکب نشده و بلکه گناه کرده هست. در نتیجه کسی نمی تواند با فردی که نماز نمی خواند برخورد کند.

در برخورد با معضلات اجتماعی راه درست و تاثیرگذار کدام است؟

به نظر من حرکت این دختران اشتباه بوده هست. البته هیچ مسئله اجتماعی با تعزیر و برخورد حل نخواهد شد و بلکه مسئله را پیچیده تر خواهد کرد. به عنوان مثال برخورد سلبی و خشن با معتادان و قاچاقچیان مواد مخدر در طول سالیان گذشته مسئله اعتیاد را در جامعه ریشه کن نکرده ، بلکه گسترش نیز داده هست. بدون شک اگر از همان ابتدا با رویکرد علمی و منطقی با پدیده اعتیاد برخورد می کردیم امروز نیز اوضاع بهتری در زمینه اعتیاد داشتیم. درکشورهای پیشرفته دنیا مبارزه با جرایم اجتماعی، اموزش و تربیت و نهادینه کردن فرهنگ ضد جرم در سنین پایین و کودکی افراد جامعه هست. این در حالی است که هنوز در کشور ما این رویکرد به وجود نیامده و در اغلب مواقع ما به جای ریشه یابی و تحلیل عمیق به دنبال برخورد سلبی و قهری با پدیده های اجتماعی رفته ایم.

آرزوی بزرگ

واژه های کلیدی: سیاسی | برخورد | بدحجابی | بی حجابی | معضلات اجتماعی | شبکه های اجتماعی | اخبار اجتماعی