هرقدر وصلت اصلاح طلبان با دکتر روحاني در دولت نخستش پيوند موفقي بود، وصال آنان در دولت دوم به نظر مي رسد پيوند موفقي از آب درنيامده هست، يا دست کم بخشي از اصلاح
اصلاح طلبان با روحاني چه کنند؟
عبارات مهم : سياسي
هرقدر وصلت اصلاح طلبان با دکتر روحاني در دولت نخستش پيوند موفقي بود، وصال آنان در دولت دوم به نظر مي رسد پيوند موفقي از آب درنيامده هست، يا دست کم بخشي از اصلاح طلبان اين گونه تصور مي کنند. همه چيز مانند دولت اول، خوب شروع شد؛ اصلاح طلبان با همه وجود به حمايت از روحاني در ارديبهشت برخاستند، حاصل هم موفقيت آميز بود.
به نظر مي رسيد همه چيز به خوبي و خوشي پيش مي رود. برخي اصلاح طلبان باور داشتند اي بسا حضور آنان در دولت دوازدهم، ممکن است ابعاد گسترده تري نیز پيدا کند؛ ولی عمر ماه عسل در دولت دوازدهم خيلي دوام نداشت. تابستان به پايان نرسيده بود که خزان زودهنگام اين رابطه از محافل خصوصي اصلاح طلبان به بيرون راه يافت. ظاهرا تماس ها و مراوداتي که ميان اصلاح طلبان و رئيس جمهوری وجود داشت، با سرعتي بيشتر از خشک شدن درياچه اروميه، رو به خشکي رفت. از يک سو رئيس جمهوری ترجيح داد ديگر کوچک ترين کلامي راجع به دوستي و رفاقت با اصلاح طلبان بر زبان نياورد و به گونه اي واکنش‌ها کرد که اساسا در کشور اين جريان سياسي نه وجود خارجي دارد، نه زمينه رأي بالاي روحاني در انتخابات رياست جمهوري امسال را فراهم کرده بودند.
اصلاح‌طلبان با روحاني چه کنند؟
متقابلا برخي اصلاح طلبان نیز خيلي جدي سخن از زيرسؤال بردن احتمال هرگونه همکاري ديگر در آينده با رئيس جمهوری و جريان «اعتدال و توسعه» را به ميان آوردند. گذر وقت اين سردي را اگر نگوييم افزايش داد، دست کم هيچ علامتي از کم کردن نیز در آن به وجود نياورد. ولی آیا چنين شد و پيوندی ميان روحاني و اصلاح طلبان درنگرفت؟ بگذاريد از اينجا شروع کنيم که شراکت روحاني فقط با اصلاح طلبان ترک برنداشت؛ بسياري از جريان های ديگری که براي مدد روحاني وارد فضاي انتخابات شده است بودند نیز مانند اصلاح طلبان دچار سرخوردگي شدند.
سخني به اغراق نرفته اگر گفته شود کسر درخور توجهي از ٢٤ميليون نفري که به دکتر روحاني رأي داده بودند، دچار ترديد، اگر نگفته باشيم پشيمان از رفتن پاي صندوق، شدند. به غلط يا درست، بسياري تصور مي کردند و مي کنند تغييري آشکار ميان روحاني قبل و بعد از انتخابات ارديبهشت به چشم مي خورد. بسياري ترجيح دادند در حافظه خود روحاني ٩٢-٩٦ را به خاطر بسپارند تا روحاني جديد را. نشانه نگارنده در اين يادداشت، بررسي صحت و سقم اينکه آيا واقعا تغييري در نامزد اجماعي اصلاح طلبان و ميانه روها به وجود آمده یا مرحله بعدي آن نيست یا اينکه اگر واقعا تغييري اتفاق افتاده، اسباب و علل آن کدام موارد هست؛ بلکه نشانه يادداشت، بيشتر پرداختن به موضع گيري يا تصویر العمل اصلاح طلبان در قبال روحاني دولت دوازدهم هست. «چه بايد کرد»؛ اصلاح طلبان در برابر روحاني جديد را مي توان به سه دسته تقسيم کرد…
هرقدر وصلت اصلاح طلبان با دکتر روحاني در دولت نخستش پيوند موفقي بود، وصال آنان در دولت دوم به نظر مي رسد پيوند موفقي از آب درنيامده هست، يا دست کم بخشي از اصلاح
…اصلاح طلبان راديکال که اعتقاد هستند دليلي وجود ندارد تا همچنان به همکاري با روحاني ادامه دهند. تا به همين جا نیز اصلاح طلبان به واسطه دعوت مردم به شرکت در انتخابات هاي اخير و رأي دادن به روحاني، به اندازه کافي از اعتبار اجتماعي خود خرج کرده اند. از ديد اين طيف از اصلاح طلبان، وقتي خود رئيس جمهور چندان به فکر کم کردن محبوبيت نيست، آیا اين جريان سياسي بايد کاسه داغ تر از آش شده است و بيشتر از اين از سرمايه خود مايه بگذارد؟ اين گروه خواهان فاصله گرفتن از روحاني هستند. طيف دوم، سياست صبر و انتظار را در پيش گرفته اند به اميد آنکه شايد شرايط اصلاح يابد و در واکنش‌ها و موضع گيري هاي رئيس جمهور تغييري به وجود آيد. گروه دوم استدلال مي کنند مراوده و نزديکي علني اين جريان با روحاني، بايد به حداقل کم کردن يابد تا زوال محبوبيت روحاني و احساس سرخوردگي از وي، آسيب کمتري به اصلاح طلبان وارد کند. به عبارت ديگر، اين دسته از فعالان سياسي علی رغم گروه اول که خواهان جدايي هست، بيشتر ترجيح مي دهند وارد «فاصله معنادار» با روحاني شوند.
مي رسيم به طيف سوم؛ گروهي که علی رغم دو گروه ديگر که قائل به جدايي از روحاني بوده و استدلال مي کنند تجربه ائتلاف با جريان ميانه غيراصولگرا تجربه موفقي از آب درنيامده است و نبايد اين تجربه را در انتخابات مجلس در اسفند ٩٨ و رياست جمهوري در ١٤٠٠ تکرار کنيم، گروه سوم معتقدند شرايط سياسي ايران و ساختار و ترکيب قدرت در کشور، بسيار پيچيده شده است هست. بعد ممکن است پيوند با روحاني وصلت فرخنده اي از آب درنيامده باشد؛ ولی واقعيت تلخ آن است که در شرايط فعلي ساختار سياسي و اجتماعي کشور، گزينه ديگري به جز ائتلاف و همکاري با طيف معتدل کشور وجود ندارد؛ خواه اين ائتلاف در قالب همکاري با روحاني و طيف ميانه باشد، خواه با اصولگرايان ميانه رو به رهبري ناطق نوري و علي لاريجاني. همکاري نکردن اصلاح طلبان با دیگر جريان هاي اعتدالي، باعث به حاشيه رفتن همه اين نيروها خواهد شد و لاجرم راه را براي پيروزي يک پوپوليست ديگر هموار خواهد کرد. سؤال درستی که اصلاح طلبان بايد مطرح کنند، اين نيست که آيا بايد از روحاني جدا شوند و روي پاي خود بايستند؛ بلکه سؤال درست اين است که آيا جريان ميانه و نماد آن که حسن روحاني هست، با همه کاستي هاي آن، به احمدي نژاد و نوع پوپوليسمي که در تير ٨٤ به قدرت رسيد، ترجيح ندارد؟ واقعيت تلخي که اصلاح طلبان تندتر نمي خواهند بپذيرند، آن است که ساختار رسمي در ايران به گونه اي درآمده که هيچ جرياني به تنهايي نمي تواند پيشرفت و موفقيتي کسب کند.
به بيان ديگر، با وجود محبوبيت و پايگاه اجتماعي گسترده اصلاح طلبان، اين جریان سياسي مانند دوران اصلاحات نمي تواند با تکيه به صندوق رأي، جلوي پيشروي تندروها و پوپوليست ها را بگيرد. تنها گزينه موجود، شراکت اصلاح طلبان و ميانه روهاست ولاغير؛ براي جلوگيري از پوپوليسم در انتخابات مجلس و رياست جمهوري آينده، ائتلاف ميانه روهاست. مي ماند چه بايد کرد با روحاني؟ نخست آنکه اصلاح طلبان بايد صادقانه به مردم در برابر سهمي که در پيروزي روحاني داشته اند، پاسخ گو باشند. با جدايي از روحاني، اين سهم از بين نمي رود، برعکس بايد همه مسئوليت هايمان را در قبال گزینش روحاني بپذيريم و به علاوه از آنچه کرديم – با توجه به باور درست بودن آن- دفاع کنيم.
اصلاح‌طلبان با روحاني چه کنند؟
اينکه در سطح جامعه يا فضاي مجازي، موج عبور از روحاني به راه افتد و ما هم براي عقب نماندن به آن بپيونديم، نه اخلاقي هست، نه به سود منافع ملي و نه اصلاح طلبان. بايد با پذيرش مسئوليت و دفاع از درستي حرکت در انتخابات ٩٢ و ٩٦، با تمام توان روحاني را نقد کرده و از او بخواهيم در جهت تحقق خواسته ها و مطالبات ٢٤ ميليون رأي دهنده خود گام بردارد. هرقدر فاصله از رئيس جمهور بيشتر شود، او هم متقابلا از برآوردن مطالبات فاصله بيشتري مي گيرد. جدايي راه حل نيست؛ بلکه همراهي سخت یکسان و پافشاري روي خواسته هاي ٢٩ ارديبهشت ٩٦ راه حل هست. با رفتن به سمت آرزوی بزرگ گرايي صرف و پشت کردن به دولت روحاني، زمينه تکرار تجربه سال ٨٤ را فراهم نکنيم.
صادق زيباکلام . استاد دانشگاه تهران
هرقدر وصلت اصلاح طلبان با دکتر روحاني در دولت نخستش پيوند موفقي بود، وصال آنان در دولت دوم به نظر مي رسد پيوند موفقي از آب درنيامده هست، يا دست کم بخشي از اصلاح
شرق
واژه های کلیدی: سياسي | انتخابات | اصلاح طلبان | انتخابات مجلس | اخبار سیاسی و اجتماعی
